Δομή Βάσης Δεδομένων

Από την 1η Επιστημονική συνάντηση συνΕργασίας «Μελέτες μορφολογικών κανόνων δόμησης και αρχιτεκτονική κληρονομιά»

γράφει ο Νίκος Ρέρρας, αρχιτέκτων

Οι μελέτες μορφολογικών κανόνων δόμησης και αρχιτεκτονικής κληρονομιάς αφορούν οικισμούς με πληθυσμό κάτω των 2.000 κατοίκων, που ανέρχονται συνολικά σε 12.800 και αντιστοιχούν στο 96,5% της χώρας.¹

Για αυτό το πλήθος των οικισμών, θα πρέπει αρχικά να συλλεχθούν τα αντίστοιχα υπόβαθρα με κάθε είδους διαθέσιμη πληροφορία. Είναι αντιληπτό ότι η καταγραφή αυτών των στοιχείων αποτελεί έναν τεράστιο όγκο δεδομένων, που πρέπει αρχικά να αποθηκευτούν και στη συνέχεια να αναλυθούν. Εδώ, είναι απαραίτητη η συνδρομή της Πληροφορικής.

Σύμφυτη με τη γέννηση της επιστήμης της Πληροφορικής είναι η συλλογή πληροφοριών. Γρήγορα όμως έγινε αντιληπτό ότι σημασία δεν έχει απλώς η πληροφορία ως δεδομένο, αλλά κυρίως η διαχείρισή της. Κάθε Βάση Δεδομένων (Data Base) είναι μια οργανωμένη συλλογή στοιχείων. Τα δεδομένα συνήθως οργανώνονται με την τυπική διαδικασία της δομής που ακολουθείται και στον πραγματικό κόσμο, με μια μέθοδο που υποστηρίζει την εύρεση και της πλέον σύνθετης πληροφορίας. Τα Συστήματα Διαχείρισης Βάσεων Δεδομένων (Data Base Management Systems), είναι ειδικά σχεδιασμένες εφαρμογές που αλληλεπιδρούν κατά πρώτο με το χρήστη, κατά δεύτερο με άλλες εφαρμογές και κατά τρίτο με πολλές βάσεις δεδομένων ταυτόχρονα, ώστε να μπορέσει ο τελικός χρήστης να ανασύρει και να αναλύσει την πληροφορία. Ένα σύστημα διαχείρισης βάσης δεδομένων είναι ένα σύστημα λογισμικού που έχει σχεδιαστεί για να επιτρέψει τον ορισμό, τη δημιουργία, την ερώτηση, την ενημέρωση, και τη διαχείριση των βάσεων δεδομένων.

Από τη Βάση Δεδομένων, που υποστηρίζει την α-χωρική πληροφορία, ας περάσουμε στα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών.² Ένα Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών είναι ένα σύστημα σχεδιασμένο για την ανάκτηση, την αποθήκευση, την επεξεργασία, την ανάλυση, τη διαχείριση και τέλος την παρουσίαση όλων των τύπων γεωγραφικών δεδομένων. Είναι εφαρμογή που επιτρέπει στους χρήστες να δημιουργήσουν διαδραστικές αναζητήσεις, αναλύοντας χωρικές πληροφορίες.

Ο όρος GIS είναι σχετικά ευρύς και μπορεί να αναφέρεται σε μια σειρά από διαφορετικές τεχνολογίες, διαδικασίες και μεθόδους. Έχει τη δυνατότητα να εκτελεί πολλές εφαρμογές που σχετίζονται με το σχεδιασμό, τη διαχείριση, τις μεταφορές κ.ά. Είναι μια μέθοδος χωρικής ανάλυσης, που προσφέρει την οπτικοποίηση των αποτελεσμάτων τόσο για συλλογική λήψη αποφάσεων όσο και για διαχείριση κρίσεων.³

Οι σύγχρονες τεχνολογίες GIS χρησιμοποιούν ψηφιακές πληροφορίες, για τις οποίες χρησιμοποιούνται διάφορες μέθοδοι δημιουργίας ψηφιακών δεδομένων, που οργανώνονται σε επάλληλες στρώσεις (layers). Η πιο κοινή μέθοδος δημιουργίας δεδομένων είναι η ψηφιοποίηση, όπου ένας χάρτης ή σχέδιο μεταφέρεται σε ένα ψηφιακό μέσο, με δυνατότητες γεωαναφοράς. Ένα βασικό όμως χαρακτηριστικό των GIS είναι η διάσταση του χρόνου. Υπάρχει η δυνατότητα να διαταχθούν τα στοιχεία με τέτοιον τρόπο, ώστε αφενός να απεικονίζουν χρονική ακολουθία και αφετέρου να επιτρέπουν την πρόβλεψη και επίλυση διαφορετικών σεναρίων, ανοίγοντας νέες δυνατότητες στην επιστημονική έρευνα.

Τα στοιχεία όλων των οικισμών, πρέπει να ομογενοποιηθούν ώστε να είναι συγκρίσιμα μεταξύ τους και να αποτελέσουν τη βάση ενός Ενιαίου Γεωγραφικού Συστήματος Πληροφοριών. Η δημιουργία ενός ενιαίου GIS για όλους τους Δημόσιους Φορείς θα βοηθούσε τη μετάβαση από τον υπερκείμενο σχεδιασμό στον υποκείμενο αλλά και στον ευρύτερο προγραμματισμό. Επιπλέον, η διεθνώς διαφαινόμενη τάση είναι η διάθεση Δημόσιων Ανοικτών Δεδομένων⁴ και Λογισμικού Ανοικτού Κώδικα,⁵ που έχουν σαν τελικό στόχο τη μείωση του Κράτους.

Ο τεράστιος όγκος δεδομένων για το σύνολο των 12.800 οικισμών κάπου πρέπει να αποθηκευτεί με ασφάλεια, πιθανώς στο Σύννεφο.⁶ Το Σύννεφο είναι ίσως η σημαντικότερη εξέλιξη στην πληροφορική τα τελευταία χρόνια, και μετατόπισε την έμφαση από τις υποδομές (hardware) προς τις εφαρμογές (software). Το Σύννεφο στην Πληροφορική είναι σαν το ηλεκτρικό ρεύμα. Πληρώνουμε όσο καταναλώνουμε χωρίς να μας απασχολεί καθόλου η παραγωγή του. Όλες οι αποθηκευμένες πληροφορίες ανήκουν σε όλους (public domain), άρα δεν τίθεται θέμα διαρροής, ενώ δεν μας απασχολεί η χωροθέτηση των κέντρων δεδομένων. Ο απαιτούμενος χώρος για την αποθήκευση των πληροφοριών συνεχώς αυξάνεται και φυσικά είναι πιο οικονομικό να πληρώνει κανείς ανάλογα με τη χωρητικότητα που χρησιμοποιεί.⁷

Οι Cloud πόροι αποτελούνται από πολλούς συνδεδεμένους υπολογιστές, που έχουν τη δυνατότητα να ανακατανέμονται δυναμικά, ανάλογα με τις απαιτήσεις, μεγιστοποιώντας την απόδοσή τους. To λογισμικό του Cloud είναι μια προσομοίωση, που επιτρέπει στους χρήστες να νομίζουν ότι έχουν απέναντί τους έναν υπολογιστή, ενώ στην πραγματικότητα είναι ένας εικονικός διακομιστής (virtual server), που υλοποιείται από ένα δίκτυο υπολογιστών.

Η πρόσβαση σε πληροφορίες αποθηκευμένες στο Σύννεφο γίνεται με την ταχύτητα που διαθέτει ο χρήστης και δεν εξαρτάται από τις υποδομές που διαθέτει ο Δημόσιος Φορέας. Το πιο σημαντικό πλεονέκτημα, όμως, αφορά την ακεραιότητα και τη διαθεσιμότητα των πληροφοριών. Η δημιουργία αντιγράφων ασφαλείας γίνεται αυτόματα.⁸ Στα κέντρα δεδομένων (data centers), τα αρχεία κρατούνται σε τριπλά αντίγραφα και σε διαφορετικές γεωγραφικά περιοχές προς ελαχιστοποίηση του μεγαλύτερου εφιάλτη όλων των μηχανικών πληροφορικής, που είναι η απώλεια δεδομένων.

Oι υπολογιστές είναι άχρηστοι, μόνο απαντήσεις μπορούν να δώσουν, είχε πει ο Πάμπλο Πικάσο.

Σημειώσεις

1. ΥΠΕΚΑ, Τεύχος Τεχνικών Δεδομένων, 6.2011.
2. Geographic Information System.
3. Το 1832 ο γεωγράφος Charles Picquet απεικόνισε τις 48 συνοικίες της πόλης του Παρισιού με βαθμιδωτές χρωματικές αποχρώσεις, σύμφωνα με το ποσοστό των θανάτων από χολέρα ανά 1.000 κατοίκους.
4. To Open Knowledge Foundation είναι μια οργάνωση που προωθεί την ανοιχτή γνώση και τα ανοιχτά δεδομένα, και στη χώρα μας λειτουργεί με την ονομασία Ίδρυμα Ανοικτής Γνώσης.
5. Open Source Software. Είναι λογισμικό που διατίθεται με τον πηγαίο του κώδικα και με άδεια ελεύθερης χρήσης.
6. Cloud Computing ή Cloud (μτφ. Υπολογιστικό Σύννεφο ή Νέφος).
7. Αναφέρεται στο μοντέλο Pay-as-You-Go.
8. Α. Δρυμιώτη, «Να με παίρνανε τα σύννεφα», άρθρο στην εφημερίδα Η Καθημερινή, 5.2.2013.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην Περιοδική Έκδοση “αρχιτέκτονες”, τεύχος 10, Μάρτιος 2014