DIY.stencilers (2013), Open source furniture, στο πλαίσιο του Anti-design (2014), [Προτάσεις για μια εποχή μηδενικού προϋπολογισμού, Proposals for a zero budget era], http://diy-stencilers.tumblr.com/
Συντελεστές: Ιωάννα Αλεξάκη, Eρνεστίνα Καρυστιναίου-Ευθυμιάτου, Σπυριδούλα Κουβαρά, Δανάη Μανωλέσου, Γεωργία Πολίτη (απόφοιτες Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πολυτεχνικής Σχολής Πανεπιστημίου Πατρών), Κώστας Ντάφλος (αρχιτέκτων εικαστικός), Κώστας Παπαγιάννης (τεχνικός)

Γράφει ο Κώστας Ντάφλος
Τα τελευταία χρόνια η αρχιτεκτονική σκέψη και πράξη µετατοπίζεται από την «παραγωγή» χώρου στη δηµιουργία συνθηκών «επιτέλεσης» χώρου. Προς αυτή την κατεύθυνση συµβάλλουν γνώριµες πρακτικές και πολιτικές που επανεµφανίζονται από το παρελθόν στο προσκήνιο, όπως χάκερ, µπρικολάζ κ.ά., συνδυασµένες µε νεότερες χωρικές και χρονικές πρακτικές. Έτσι, στην πραγµατικότητα, το υποκείµενο-αρχιτέκτων στις σηµερινές συνθήκες δεν παραµένει µόνο σε «εµπνευσµένες» εφαρµογές, είτε παρέχοντας έναν πρωτογενή «ολοκληρωµένο» σχεδιασµό είτε για την απόδοση νοήµατος και την πρόκληση αρχιτεκτονικής εµπειρίας, όσο επίσης σε έναν διαχειριστικό, για άλλους ενεργητικό και για άλλους παθητικό, ρόλο ερµηνευτή ή παιδαγωγού διαµεσολαβητή. Όµως, πολύ περισσότερο, το υποκείµενο αυτό δρα ως εµπλεκόµενος «συµπαραγωγός» και «οµοσυντάκτης» επιτελέσεων στην κοινωνική και πολιτική σφαίρα, ή ακόµη περισσότερο ως «υποκινητής» διαδράσεων ή «προβοκάτορας», στο πλαίσιο ενός µετασχεδιασµού που αξιώνει το σχεδιασµό συνθηκών. Σε ένα διευρυµένο περιβάλλον, επιδρά µέσα από οµαδικές συγκροτήσεις, µεθοδεύοντας βιο-τακτικές χρήσεις τεχνολογιών που παρεµβαίνουν στη ζωή, διεκδικώντας τη λειτουργική και ποιητική επίλυση πρακτικών ζητηµάτων (τεχνοπολιτικά µέσα/tactical media). Ορίζει από την πλευρά κριτικών ανταγωνιστικών θεσπίσεων πλαίσια παρεµβάσεων που συναρθρώνονται στο κοινωνικό για την ενεργοποίηση δηµόσιων χώρων ή ανενεργών κοινωνικών πλεγµάτων, προς τη συγκρότηση δηµόσιας σφαίρας, στη βάση αναπτυσσόµενων (χωροποιητικών) σχεσιακών πράξεων που βρίσκουν έδαφος σε καθηµερινές διαλογικές αρχιτεκτονικές λογικές. Τα παραδείγµατα δηµόσιων δράσεων από δύο πρόσφατες συνεργασίες νεότερων αρχιτεκτόνων κινούνται προς αυτές τις κατευθύνσεις, επιχειρώντας την εγκατάσταση αυτοθεσµιζόµενων επιτελέσεων στην κυριολεκτική ζωή σε θεσµικά γεγονότα τέχνης.

1. Η δηµιουργική οµάδα υιοθετεί στον αστικό χώρο την πρακτική της φωτογραφικής συλλογής «περίτεχνων» στοιχείων από έπιπλα που εγκαταλείπονται στα σκουπίδια του δρόµου. Στα ογκωδέστερα έπιπλα αποτυπώνεται ο βίαιος αποχωρισµός τους και η εγκατάλειψή τους σε συνθήκες µεταβολής στέγης, γενικότερης επισφάλειας και εκτοπισµού της ευάλωτης νεοπτωχυµένης τάξης.
Ο σχεδιασµός στένσιλ (stencil), ως ανοικτός διάτρητος κώδικας από τα πεταµένα αυτά έπιπλα, κινητοποιεί στο πλαίσιο µιας ποιητικής χειρονοµίας διάσωσής τους, στην εποχή περιστολής των αναγκών (µηδενικού προϋπολογισµού), εφευρετικές µεταπαραγωγές. Αυτές είναι ερασιτεχνικές ιδιοκατασκευές (DIY) «κάν’ το µόνος σου» νέων αφηρηµένων «πραγµάτων», από κοινά εµβλήµατα που έχουν αποτυπωθεί στη συλλογική µνήµη. Στη συνέχεια µεταγράφονται σε χαµηλού κόστους υλικά, όπως σε χαρτόνια από κουτιά συσκευασιών (χαρτοκιβώτια), παράγοντας έναν εφήµερο φορητό οικιακό εξοπλισµό που αναπληρώνει την απώλεια της προηγούµενης κατοχής. Υποκειµενικές συναρµογές µε τη βοήθεια των στένσιλ (stencil) καθοδηγούν τη σχεδίαση λεπτοµερειών επίπλων σε συµµετοχικά εργαστήρια, επιδιώκοντας νεότερα σωµατικά όρια και αυτοσυνείδηση (νέες υποκειµενικότητες).

Βήµατα πράξεων:
– Χαρτογραφήσεις «ευρηµάτων» σε διαδροµές (περπάτηµα).
– Επιλογή-καταγραφή (χωρίς τα έπιπλα να περισυλλέγονται, να µεταφέρονται ή να καταστρέφονται).
– Παραγωγή στένσιλ (κοπή λέιζερ).
– Σχεδιασµός επίπλων πολλαπλών χρήσεων.
– Μεγέθυνση και µεταγραφή σε υλικά ανακυκλούµενα.

Παράλληλες δράσεις:
– Εργαστήριο µετατροπής παλαιών συσκευών και «πραγµάτων» σε διαδραστικές διεπαφές µε την πλατφόρµα Arduino.
– Οµιλία γύρω από τη συγκρότηση «εργαλείων» για χάκερ παρεµβάσεις.
– Δηµόσιες σχεσιακές δράσεις (επισκέψεις στα γύρω καταστήµατα, συνοµιλίες).

Οδηγίες χρήσης
Η κάρτα ενεργοποιεί µε διαφορετικούς τρόπους τη συσκευή (Υπηρεσιακό Ρολόι) που χρησιµοποιούσαν οι εργαζόµενοι κατά την είσοδο και την έξοδό τους. Συµπληρώνοντας µια διαφορετική κάρτα καλοκαιρινών «διακοπών» από σύµβολα, σχέδια, σήµατα και αποτυπώµατα ευαισθητοποιείται αυτή η συσκευή και αναπαράγει µηνύµατα (αναπλαισιωµένα αρχεία που χορηγούν οδηγίες σχετικά µε την κυριολεκτική λειτουργία της κ.ά.). Οι επιτελέσεις όπως του σφραγίσµατος της κάρτας, στη συνέχεια της κατάθεσης της κάρτας-σελιδοδείκτη στο βιβλίο καταχώρησης, και η πράξη επαλήθευσης της «εντολής» αυτής στο φαξ (fax) φιλοδοξούν να δεσµεύσουν την τύχη προς την πολυπόθητη επιβεβαίωση χρόνου διακοπών.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην Περιοδική έκδοση “αρχιτέκτονες”, τεύχος 16, Οκτώβριος 2015