Περιπολία της Δημοτικής Αστυνομίας με ποδήλατα στη Διονυσίου Αεροπαγίτου

γράφει ο Βασίλης Σγούτας

Με τη μεστή ματιά της εμπειρίας ο Βασίλης Σγούτας, τ. πρόεδος της UIA, προτρέπει τον ΣΑΔΑΣ σε μικρές «δράσεις-τοπόσημα» προσβασιμότητας στον δημόσιο χώρο.

Η πραγματικότητα που όλοι βιώνουμε στην Αθήνα –και στις άλλες πόλεις– είναι ότι, όσο και αν βελτιώνεται η νομοθεσία, η καθημερινότητα χειροτερεύει. Ειδικότερα σε σχέση με την προσβασιμότητα και τα πάσης φύσης εμπόδια, το status quo των δημόσιων χώρων μεταβάλλεται συνέχεια προς το χειρότερο. Αντίδραση δεν υπάρχει από πουθενά. Έτσι, τα πράγματα διολισθαίνουν σε γενικότερη ανομία, η οποία και γίνεται καθεστώς.

Επειδή είναι, προφανώς, ανέφικτο να διορθωθούν όλα τα κακώς κείμενα μαζί, χρειαζόμαστε δοκιμαστικές δράσεις (test cases), προκειμένου να δοκιμαστεί η βούληση της Πολιτείας ως προς την εφαρμογή των διατάξεων προσβασιμότητας που έχει η ίδια θεσπίσει. Η πρόταση εστιάζεται σε τρεις δράσεις, οι οποίες και θα αποτελούσαν πρωτοβουλίες του ΣΑΔΑΣ, με παράλληλο στόχο να αισθανθούν οι φορείς και οι πολίτες ότι κάτι αλλάζει με παρεμβάσεις του ΣΑΔΑΣ.

Δράση 1

Το «δίδυμο» Διονύσιου Αρεοπαγίτου και Αποστόλου Παύλου είναι το πλησιέστερο που διαθέτουμε σε πραγματικούς πεζόδρομους. Όλοι ξέρουμε, όμως, ότι δεν είναι πραγματικοί πεζόδρομοι, λόγω των ποικίλων τροχοφόρων που κινούνται σε αυτούς, ιδιαίτερα στο τμήμα μεταξύ Ηρακλειδών και Θησείου. Στα τροχοφόρα περιλαμβάνονται και εκείνα της Αστυνομίας και της Δημοτικής Αστυνομίας. Επίσης, πολλά ποδήλατα, τα οποία θεωρούν κεκτημένο τους δικαίωμα να εκλαμβάνονται ως πεζοί (πρόσφατα ανακοινώθηκε, ως μεγάλο επίτευγμα, ότι ο Δήμος θα περιπολεί με ποδήλατα σε… πεζόδρομους). Παραφράζοντας τον Σεφέρη, κάπου πήραμε την έννοια του πεζόδρομου λάθος.

Πρόταση

Να απαγορευτούν όλα τα τροχοφόρα. Οι αρχές να περιπολούν πεζή, όπως γίνεται σε πολλές άλλες χώρες.

Δράση 2

Η οδός Μακρυγιάννη εξελίσσεται σε σημαντικό στέκι της Αθήνας στην ανατολική της πλευρά. Στην πλευρά αυτή υπάρχει και μια ζώνη όδευσης πεζών με πλάκες (οδηγούς) για την όδευση τυφλών. Στην πράξη, η ζώνη αυτή έχει καταστεί ανενεργή λόγω εμποδίων – τραπεζοκαθίσματα, στύλοι για τη στήριξη πλαστικών πετασμάτων κ.λπ. Θα ήμασταν πιο συνεπείς αν θεωρούσαμε τις πλάκες (οδηγούς) τυφλών απλά διακοσμητικά στοιχεία των πλακοστρώσεων. Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην οδό Μακρυγιάννη αποτελεί προσβολή για τους τυφλούς συνανθρώπους μας. Το ελεύθερο πλάτος του 1,50 μ. έχει καταστρατηγηθεί και στο διάδρομο διέλευσης μεταξύ της οικοδομικής γραμμής και των τραπεζοκαθισμάτων. Ο Δήμος αδιαφορεί παντελώς, πιθανόν γιατί εισπράττει από τους «καταλαμβάνοντες».

Πρόταση

Να γίνουν πράξη τα προβλεπόμενα από τη νομοθεσία ελεύθερα πλάτη όδευσης 1,50 μ. Και να θυμίσουμε στους αρμόδιους ότι και η Μακρυγιάννη είναι πεζόδρομος – εκτός αν δεν θέλουμε να είναι.

Δράση 3

Η πρώτη λωρίδα κυκλοφορίας στις στάσεις τρόλεϊ μεταξύ Καραγιώργη Σερβίας και Ερμού, στο Σύνταγμα, καταλαμβάνεται σχεδόν μόνιμα από ταξί, γελοιοποιώντας, με την ανοχή όλων μας, κάθε έννοια προσβασιμότητας στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Η Τροχαία στην ουσία αδιαφορεί – κάποιες φορές διώχνει τα ταξί, πολύ σπάνια τα γράφει.

Πρόταση

Το αυτονόητο. Τα ΜΜΜ να προσεγγίζουν το πεζοδρόμιο.

Το ζητούμενο είναι να μπορέσει να υπάρξει αντιστροφή στον συνεχιζόμενο κατήφορο της μη εφαρμογής της κείμενης νομοθεσίας. Αλλιώς σηκώνουμε τα χέρια ψηλά, όπως έγινε με την απαγόρευση του καπνίσματος: η νομοθεσία, από τα ξενυχτάδικα μέχρι και την πιο ταπεινή καφετέρια, αγνοείται καθολικά. Το ίδιο ακριβώς, δηλαδή, που γίνεται και με την προσβασιμότητα των δημόσιων χώρων – για παράδειγμα, έχουμε όλοι σιωπηρά αποδεχτεί να κυκλοφορούν οι μηχανές όπου και όπως θέλουν.

Ο ΣΑΔΑΣ, συνεπώς, να βγει μπροστά, να προτείνει τις συγκεκριμένες δράσεις που προαναφέρθηκαν –ή κάποιες αντίστοιχες–, να παλέψει για την υλοποίησή τους και να δημοσιοποιεί τις ενέργειές του για την εφαρμογή των προτάσεων.

Χρειαζόμαστε, οπωσδήποτε, κάτι που θα ταράξει τα νερά.

Να δοκιμάσουμε τη βούληση και την ισχύ της Πολιτείας αλλά και την ευαισθησία των πολιτών στην πράξη και όχι μόνο στα λόγια. Αν όχι, ας έχουμε τουλάχιστον την εντιμότητα, μέχρι να ωριμάσει και η Πολιτεία και η κοινωνία, να μη χρησιμοποιούμε τους όρους:

• πεζόδρομοι – γιατί δεν υπάρχουν
• οδεύσεις τυφλών – γιατί λειτουργούν μόνο όπου δεν εμποδίζουν κάποια άλλη δραστηριότητα ή ανταποδοτική χρήση
• προσέγγιση ΜΜΜ στα πεζοδρόμια – γιατί, ωχ αδερφέ, δεν είναι και τόσο απαραίτητο.

Το όλο εγχείρημα θα μπορούσε να έχει και εύληπτο τίτλο, π.χ., «Οι αρχιτέκτονες νοιάζονται για την πόλη» ή «Οι αρχιτέκτονες νοιάζονται για τον δημόσιο χώρο». Με υπογραφή ΣΑΔΑΣ, φυσικά.

Για να είμαστε, όμως, ρεαλιστές, η πιθανότερη εξέλιξη είναι η εξής:

• η Πολιτεία δεν θα τολμήσει για λόγους πολιτικού κόστους
• οι πολίτες, ιδιαίτερα σε εποχή κρίσης, θα πουν «αυτό μας μάρανε;»
• κι εμείς θα τα λέμε μεταξύ μας, ίσως και με κάποιες ομάδες ΑμεΑ, συγκρίνοντας τη μη εφαρμοζόμενη ελληνική νομοθεσία με τις εφαρμοζόμενες νομοθεσίες άλλων κρατών
• και η Αθήνα, κάτω από τα απαθή βλέμματα όλων μας, θα συνεςχίσει να διολισθαίνει προς μία τριτοκοσμική πρωτεύουσα.

Παρ’ όλα αυτά, ο αγώνας πρέπει να συνεχιστεί. Με την ελπίδα ότι κάποτε θα έχουμε ωριμάσει.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην Περιοδική Έκδοση “αρχιτέκτονες”, τεύχος 09, Φεβρουάριος 2014