γράφει ο Γιάννης Θεοδωράκης
Πρόεδρος της Αντιπροσωπείας του ΤΕΕ

Είναι ιδιαίτερη τιμή που συντονίζω την Επιτροπή Προσβασιμότητας του ΤΕΕ, η οποία θεσμοθετήθηκε τον Απρίλιο του 2011 με απόφαση της Διοικούσας Επιτροπής.

Θυμάμαι χαρακτηριστικά από την εισήγηση για την ίδρυση της Επιτροπής Προσβασιμότητας την αναφορά μου ότι ο βραχυπρόθεσμος στόχος της ΕΠ/ΤΕΕ θα είναι η αύξηση της ευαισθητοποίησης, της εγρήγορσης, και η ενημέρωση όλων εκείνων που με οποιονδήποτε τρόπο συμμετέχουν στη διαχείριση του χώρου. Μεσοπρόθεσμος δε στόχος θα είναι να συνεργήσει και να επεκτείνει τα υπάρχοντα δίκτυα όλων των αρμόδιων παραγόντων, τους δημόσιους οργανισμούς, τους εκπαιδευτικούς φορείς, τους πανεπιστημιακούς δασκάλους, τους εκπροσώπους των επαγγελματικών οργανώσεων και τους ειδικούς των πολυμέσων, γύρω από την ανάπτυξη, την προώθηση και τη διάχυση των εργαλείων κατάρτισης, προκειμένου η «Προσβασιμότητα για Όλους» να γίνει τελικά πραγματικότητα.

H πρωταρχικής σημασίας ανάδειξη της διαχρονικότητας της φυσιογνωμίας και του πολιτιστικού ρόλου της χώρας μας και συμπληρωματικά των όποιων έργων υλοποιούνται, σήμερα, απαιτεί την εφαρμογή και τη διάδοση ρηξικέλευθων δράσεων απ’ άκρη σ’ άκρη της Ελλάδας, και η προώθηση των «Προσβάσιμων Πόλεων για Όλους» από το ΤΕΕ θα συμβάλει καθοριστικά στην περαιτέρω ανάδειξη των πολιτιστικών μας αξιών.

Στο άμεσο μέλλον οι πόλεις που θα αναδειχθούν θα είναι εκείνες που πέρα από τα τετριμμένα και κοινότοπα θα προσφέρουν στον εσωτερικό και διεθνή «ανταγωνισμό» υψηλή ποιότητα δημοκρατικής διαχείρισης με την υλοποίηση δεσποζουσών δράσεων, μέρος των οποίων είναι κι αυτές που εμπλέκουν και εξυπηρετούν την ευαίσθητη ομάδα των ανάπηρων συμπολιτών μας – και όχι μόνον.

Σ’ αυτό το σημείο θα ήθελα να σας πω κάποιες σκέψεις μου, γιατί και ο ίδιος λόγω του ότι κινούμαι με αναπηρικό αμαξίδιο αντιμετωπίζω από πρώτο χέρι τα όποια λάθη ή παραλείψεις γίνονται στην εξασφάλιση της προσβασιμότητας.

Είναι προφανές ότι πρέπει σε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή κοινωνία να εξασφαλισθεί η πρόσβαση όλων και μάλιστα όχι μόνο στους δημόσιους χώρους, αλλά συνολικά σε ολόκληρη την πόλη και αν είναι δυνατόν στις περισσότερες πόλεις της χώρας. Πρόβλημα προσβασιμότητας δεν έχουν μόνο τα άτομα με αναπηρία, έχουν και οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν κινητικά προβλήματα, όπως π.χ. οι ηλικιωμένοι ή όσοι είχαν ατύχημα στα κάτω άκρα, έστω και πρόσκαιρα (άνθρωποι με νάρθηκα ή γύψο σε κάποιο πόδι λόγω σπασίματος κ.λπ.), και γενικά άτομα που περιστασιακά αντιμετωπίζουν κινησιακές δυσκολίες (εγκυμονούσες, ασθενείς με έξαρση των προβλημάτων υγείας τους, όπως στη μέση, και άλλοι). Προβλήματα προσβασιμότητας μπορεί να έχουν και οι άνθρωποι που μεταφέρουν με καρότσι το παιδί τους, ταξιδιώτες με τις βαλίτσες τους, ακόμα κι εκείνοι που μεταφέρουν τα ψώνια τους με κάποιο καρότσι και πολλοί άλλοι. Όπως αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, το θέμα της προσβασιμότητας δεν αφορά μόνο τα άτομα με αναπηρία.

Είναι ηλίου φαεινότερον ότι η πολιτεία θα πρέπει μέσα από τους νόμους – κανονισμούς – αποφάσεις να διασφαλίζει την προσβασιμότητα. Το ΤΕΕ θα πρέπει να ελέγχει την υφιστάμενη κατάσταση, να μελετά και να προτείνει βελτιώσεις της και τελικά να επιβάλλει στα έργα εκείνες τις προδιαγραφές που θα εξασφαλίζουν την προσβασιμότητα. Γιατί ακόμα και εκεί που υπάρχουν σωστές προδιαγραφές, πολλές φορές δεν τηρούνται.

Βέβαια υπάρχουν πάρα πολλά θέματα που δημιουργούν προβλήματα και ταλαιπωρούν τα άτομα με αναπηρία. Τι να πρωτοαναφέρω, τις θέσεις παρκαρίσματος για άτομα με αναπηρία στα σουπερμάρκετ ή σε άλλους χώρους, όπου υπάρχουν μεν, αλλά συνήθως χρησιμοποιούνται όχι από αυτούς για τους οποίους έχουν προβλεφθεί…

Άρα η προσβασιμότητα δεν είναι μόνο θέμα των τεχνικών προδιαγραφών, είναι ΚΥΡΙΩΣ θέμα παιδείας της κοινωνίας μας, δεν μπορεί να επιτευχθεί μόνο με αστυνόμευση, αλλά κύρια μέσω της εκπαίδευσης.

Πρέπει να εκπαιδεύσουμε την κοινωνία να δέχεται και να αντιμετωπίζει ισότιμα τα άτομα με αναπηρία, γιατί δυστυχώς είναι θέμα τύχης ή ατυχίας να βρεθεί κάποιος ανά πάσα στιγμή σε τέτοια κατάσταση. Ένα κλάσμα του δευτερόλεπτου χωρίζει την αρτιότητα από την αναπηρία.

Εκπαίδευση για την προσβασιμότητα δεν υπάρχει, ακόμα, ούτε και στις καθ’ ύλην αρμόδιες εκπαιδευτικές σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, όπως π.χ. στις αρχιτεκτονικές σχολές της χώρας, όπου θα περίμενα τα προγράμματα σπουδών να είχαν μαθήματα σχετικά με την προσβασιμότητα από τεχνικής απόψεως.

Στα πλαίσια αυτά σε συνεργασία με τον ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ στο ΤΕΕ στις 13.6.2013 πραγματοποιήθηκε, με ιδιαίτερη επιτυχία, ημερίδα για την προσβασιμότητα και ως συνέχεια συμμετέχουμε και στην παρούσα έκδοση.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην Περιοδική Έκδοση “αρχιτέκτονες”, τεύχος 09, Φεβρουάριος 2014