Α.Π. 4358                                                                                Αθήνα, 23 Οκτωβρίου 2024

Ομόφωνη απόφαση του ΣΑΔΑΣ Τμ. Αττικής με θέμα τον προγραμματισμό Συνεδρίου του Τμήματος με τίτλο «Κατοικία σε κρίση», πρόσκληση συμμετοχής στην Επιστημονική Επιτροπή του και πρόσκληση διοργάνωσης προσυνεδριακών εκδηλώσεων. 

Το ζήτημα της κατοικίας απασχολεί ίσως για πρώτη φορά με τόση ένταση το δημόσιο διάλογο όσο σήμερα. Στη χώρα μας, η διαμόρφωση των πόλεων και του μεγαλύτερου μέρους του υφιστάμενου κτιριακού αποθέματος υπό το καθεστώς της αυθαίρετης δόμησης – αντιπαροχής, είχε πετύχει ιστορικά υψηλά ποσοστά ιδιοκατοίκησης, επαρκή τετραγωνικά ανά κάτοικο και χαμηλή χωρο-κοινωνική πόλωση, σε βάρος όμως των δημόσιων χώρων, των ελεύθερων χώρων πράσινου και των αστικών υποδομών.

Σήμερα φαίνεται να εισερχόμαστε σε νέα ιστορική περίοδο. Η αύξηση των τιμών των ενοικίων αλλά και των τιμών πώλησης των ακινήτων, σε συνδυασμό με την συνολικότερη αύξηση του κόστους της κατοίκησης, πιέζουν τα εισοδήματα ειδικά των χαμηλότερων οικονομικών στρωμάτων του πληθυσμού και καθιστούν την πρόσβαση στην κατοικία δύσκολη, ειδικά για τους νέους και τις νέες αλλά όχι μόνο. Στο μητροπολιτικό συγκρότημα της Αθήνας, οι μεταλλαγές που λαμβάνουν χώρα, καθιστούν ολόκληρες συνοικίες απροσπέλαστες οικονομικά στους περισσότερους μόνιμους κατοίκους. Η Αθήνα πλέον αποτελεί αυτοτελή τουριστικό προορισμό, γεγονός που υπήρξε στόχος και για το Ρυθμιστικό της Σχέδιο. Ποιο είναι όμως το τίμημα και τι μπορεί να γίνει ώστε να προστατευτεί το δικαίωμα στην αξιοπρεπή κατοικία σε μια πόλη φιλική προς όλες και όλους τους κατοίκους της;

Οι αρχιτέκτονες και οι αρχιτεκτόνισσες, των οποίων η κατοικία και η πόλη αποτελούν το κατ’ εξοχήν επαγγελματικό τους αντικείμενο, μπορούν να συνεισφέρουν ουσιαστικά στον δημόσιο διάλογο για το θέμα, ερμηνεύοντας τις υφιστάμενες τάσεις και καταθέτοντας προβληματισμούς, σκέψεις και προτάσεις. Η διοργάνωση ενός επιστημονικού συνεδρίου για το θέμα, θεωρούμε ότι είναι τόσο επίκαιρη, όσο και αναγκαία.

Με βάση τους παραπάνω λόγους, ο ΣΑΔΑΣ Τμ. Αττικής θα προχωρήσει τον Οκτώβρη του 2025 στη διεξαγωγή επιστημονικού συνεδρίου με προσωρινό τίτλο «Το δικαίωμα στην κατοικία και η κατοίκηση σε κρίση – Το παράδειγμα της Αθήνας – Αττικής σήμερα, από την κατοικία στην κλίμακα της πόλης» και σύντομο τίτλο «Κατοικία σε κρίση».

Μόνη προϋπόθεση για τη συμμετοχή των εισηγητών/τριών στο συνέδριο, είναι η συνάφεια του θέματος που ενδιαφέρονται να αναπτύξουν με τον τίτλο του συνεδρίου. Αυτή η συνάφεια θα διαπιστωθεί από την Επιστημονική Επιτροπή του Συνεδρίου, με τον έλεγχο της συνοπτικής περίληψης των προτεινόμενων εισηγήσεων που θα συνυποβληθούν με τις αιτήσεις συμμετοχής.

Η διαμόρφωση των τελικών ενοτήτων για την τελική έκδοση του προγράμματος του συνεδρίου, θα γίνει με ευθύνη της Επιστημονικής Επιτροπής. Ενδεικτικά, στις ενότητες αυτές, συγκαταλέγονται οι ακόλουθες:

• Σε ποιον ανήκει η Αθήνα/Αττική; Ιδιοκτησιακό καθεστώς, ιδιοκατοίκηση, ιδιοκτήτες και ενοικιαστές, μικρή, μεσαία και μεγάλη ιδιοκτησία, κεφάλαια που δραστηριοποιούνται στην αγορά κατοικίας. Κτηματαγορά και εξέλιξη των τιμών της κατοικίας, τιμές ενοικίασης και τιμές πώλησης.  «Κόκκινα δάνεια», κατασχέσεις και πλειστηριασμοί. Φορολόγηση της ιδιοκτησίας και δικαιώματα των ενοικιαστών. Ποιο είναι το αδιάθετο κτιριακό απόθεμα στην Αθήνα/Αττική σήμερα; – ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά. Μορφές πρόσβασης στην κατοικία στην Ελλάδα σήμερα, τραπεζικός δανεισμός, διαγενεακές μεταβιβάσεις, αποταμιεύσεις.
• Κατοικία και τουριστική ανάπτυξη: Το city break και η Αθήνα/Αττική ως αυτοτελής τουριστικός προορισμός. Βραχυπρόθεσμη τουριστική ενοικίαση μέσω πλατφορμών, «Χρυσή Βίζα», ψηφιακοί νομάδες, ξενοδοχεία.  Πολεοδομικός εξευγενισμός μέσω της τουριστικοποίησης, κοινωνικές μεταλλαγές και επιπτώσεις στις γειτονιές της Αθήνας/Αττικής. Το ερώτημα της «φέρουσας ικανότητας». Προτάσεις αντιμετώπισης των πολεοδομικών πιέσεων που προκαλεί στο κτιριακό απόθεμα της Αθήνας/Αττικής η ζήτηση υψηλότερων εισοδημάτων τουριστών και επισκεπτών από τους κατοίκους.
• Κατοικία και υφιστάμενο κτιριακό απόθεμα – η κατοικία κατά τη διάρκεια της πρόσφατης οικονομικής κρίσης. Νέες κατοικίες σε αδόμητους χώρους ή ανακαινίσεις υφιστάμενων κτιρίων; Συντήρηση και ηλικία κτιριακού αποθέματος. Το κόστος της κατοίκησης, κατοικία και ενεργειακή εξοικονόμηση. Η παραγωγή κατοικίας σήμερα και το επάγγελμα του/της αρχιτέκτονα/ισσας. Πιθανές προτάσεις αύξησης της προσφοράς κατοικίας σε προσιτές τιμές για τους κατοίκους της πόλης.
• Κατοικία και πολιτική προστασία. Κτιριακό απόθεμα και κίνδυνοι σεισμού, πλημμύρας, πυρκαγιάς, κ.λπ. Η κατοικία και τα τεχνολογικά ατυχήματα μεγάλης έκτασης (Οδηγία Seveso).
• Κοινωνική κατοικία, ο ρόλος του δημόσιου τομέα στην παραγωγή κατοικίας.  Η εργατική και προσφυγική κατοικία στην Αθήνα/Αττική. Ο Οργανισμός Εργατικής Κατοικίας. Συνεταιριστική κατοικία, συλλογική κατοίκηση, αυτοστέγαση – καταλήψεις στέγης. Φοιτητικές εστίες, στέγαση ευάλωτων ομάδων, προσφύγων/ισσών και μεταναστών/τριών. Η κοινωνική και εργατική κατοικία διεθνώς, σήμερα και ιστορικά.
• Υφιστάμενα και προτεινόμενα προγράμματα και προτάσεις για την αντιμετώπιση του ζητήματος της κατοικίας στην Ελλάδα σήμερα. «Σπίτι μου», «Ανακαινίζω – Ενοικιάζω», «Κοινωνική Αντιπαροχή». Αρμοδιότητες επίλυσης του προβλήματος και προτάσεις λοιπών φορέων. Θεσμικά μέτρα για την αντιμετώπιση του ζητήματος της κατοικίας στο εξωτερικό και κοινωνικά κινήματα για το δικαίωμα στην στέγη στην Ελλάδα και διεθνώς. Συμπεράσματα και πιθανές εφαρμογές στις ιδιαιτερότητες της ελληνικής – αθηναϊκής περίπτωσης.
• Πρότυπα κατοίκησης και πρότυπη κατοικία σήμερα και διαχρονικά, στην Ελλάδα και διεθνώς. Μεταλλαγή αυτών των προτύπων ιστορικά αλλά και κατά τη διάρκεια της πρόσφατης κρίσης.
• Κατοικία και πόλη. Πολεοδομικές μεταλλαγές στις γειτονιές της Αθήνας/Αττικής σήμερα και εξελίξεις που αφορούν στην κατοικία. Ο ρόλος του πολεοδομικού σχεδιασμού στην προστασία του δικαιώματος στην κατοικία και στην αντιμετώπιση των πολεοδομικών πιέσεων. Το νέο Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο του Δήμου Αθηναίων, οι τουριστικές χρήσεις και η κατοικία. Άλλα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια στην Αθήνα/Αττική.
• Το πρόβλημα της αστεγίας και της ακατάλληλης κατοικίας. Το κόστος της κατοίκησης και η στεγαστική επισφάλεια.

Το συνέδριο οργανώνεται από την Επιτροπή Συνεδρίων, Ημερίδων, Ομιλιών και Προβολής Αρχιτεκτονικού Έργου (οργανωτική επιτροπή) και επικουρικά από τις Επιτροπές Επικοινωνίας και Οικονομικής Βιωσιμότητας, υπό την εποπτεία και τον αποφασιστικό ρόλο του Διοικητικού Συμβουλίου του Τμήματος Αττικής. Με την παρούσα απόφαση, το Διοικητικό Συμβούλιο του ΣΑΔΑΣ Τμ. Αττικής, απευθύνει πρόσκληση στα μέλη του να στελεχώσουν την Επιστημονική Επιτροπή του Συνεδρίου. Προϋποθέσεις συμμετοχής στην Επιστημονική Επιτροπή είναι οι συνάδελφοι και οι συναδέλφισσες που  θα αποτελέσουν μέλη της να είναι:

• μέλη ΔΕΠ ή πρώην – ομότιμα μέλη ΔΕΠ
• ή κάτοχοι διδακτορικού, ή να έχουν συμμετοχή με δημοσιεύσεις σε Επιστημονικά Συνέδρια ή να διαθέτουν Α’ Βραβείο σε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό του δημοσίου ή της UIA.

Έργο της Επιστημονικής Επιτροπής (σε συνεργασία όπου χρειάζεται με την οργανωτική επιτροπή) θα είναι:

• Να ανακοινώσει το αργότερο έως μετά τις γιορτές των Χριστουγέννων – Πρωτοχρονιάς την πρόσκληση του συνεδρίου (Call for Papers).
• Να παραλάβει τις συνοπτικές περιλήψεις των εισηγήσεων των συμμετεχόντων/ουσών και να εγκρίνει τη συμμετοχή τους.
• Να διαμορφώσει τις τελικές επιστημονικές θεματικές ενότητες, τα πάνελ και εν γένει το πρόγραμμα του συνεδρίου.
• Να εκδώσει το τελικό πόρισμα – περίληψη συμπερασμάτων του συνεδρίου.

Εκδήλωση ενδιαφέροντος για συμμετοχή στην Επιστημονική Επιτροπή μπορεί να γίνει μέχρι και τη Δευτέρα 18 Νοεμβρίου 2024, με τη συμπλήρωση της επισυναπτόμενης αίτησης και την αποστολή της στη γραμματεία του Συλλόγου στα mail tmattikissp@tee.gr ή tmattikissp@gmail.com.

Επιπλέον, με την παρούσα απόφαση, το Διοικητικό Συμβούλιο του ΣΑΔΑΣ Τμ. Αττικής, απευθύνει πρόσκληση στα μέλη του για τη διοργάνωση προσυνεδριακών εκδηλώσεων, με χρονική κατανομή αυτών από τον Ιανουάριο του 2025 έως και τον Σεπτέμβρη του 2025. Η πρόσκληση απευθύνεται σε όλους/ες τους/ις συναδέλφους/ισσες που δρουν σε τοπικό επίπεδο σε όλο το εύρος της Αττικής και ειδικά σε τοποθεσίες εκτός του κέντρου του μητροπολιτικού συγκροτήματος της Αθήνας που θα λάβει χώρα το συνέδριο και είναι ανεξάρτητη από τη συμμετοχή των συναδέλφων/ισσων με εισήγηση σε συγκεκριμένη θεματική του συνεδρίου. Στόχος είναι να γνωστοποιηθούν οι τοπικοί προβληματισμοί που θα συνθέσουν το πλαίσιο των ζητημάτων που θα ανακύψουν. Οι εισηγήσεις θα περιλαμβάνονται στα πρακτικά και τα συμπεράσματα στην περίληψη συμπερασμάτων – πόρισμα του συνεδρίου.

Τα θέματα των προσυνεδριακών εκδηλώσεων θα πρέπει να έχουν σχέση με την κεντρική θεματική του συνεδρίου. Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να μας ενημερώσουν, μέχρι και τη Δευτέρα 16 Δεκεμβρίου 2024, ότι έχουν συγκεκριμένη πρόταση, την διαθεσιμότητα τους για τη διοργάνωση της εκδήλωσης, όπως και το χρονικό παράθυρο πραγματοποίησής της και ότι άλλο χρειάζεται προκειμένου να μπορέσουμε να συντονίσουμε και να δημοσιοποιήσουμε – επικοινωνήσουμε τις εκδηλώσεις αυτές, συμπληρώνοντας την επισυναπτόμενη αίτηση και αποστέλλοντας την στη γραμματεία του Συλλόγου στα mail tmattikissp@tee.gr ή tmattikissp@gmail.com.

Για το Διοικητικό Συμβούλιο

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ                                                                       Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

Κώστας Βουρεκάς                                                                 Απόστολος Τσιάμης