αρχιτέκτονες dosmasuno arqutitectos

Το συγκεκριμένο συγκρότημα κοινωνικών κατοικιών κατασκευάστηκε στα περίχωρα της Μαδρίτης, στην περιοχή του Carabanchel. Αυτή η περιοχή έχει μια ιδιαιτερότητα: είναι η επέκταση της Μαδρίτης όπου κατασκευάστηκε μεγάλος αριθμός κοινωνικών κατοικιών που υλοποίησε ο δήμος της ισπανικής πρωτεύουσας. Μπορεί να θεωρηθεί ένα εργαστήριο παραγωγής κοινωνικής κατοικίας, όπου ένας επισκέπτης αρχιτέκτονας μπορεί να δει και να μελετήσει μια σειρά από ενδιαφέροντα παραδείγματα. Μπορεί σε επίπεδο πολεοδομικού σχεδιασμού το αποτέλεσμα να μην ικανοποιεί, αλλά σε επίπεδο αρχιτεκτονικού σχεδιασμού υπάρχουν αξιόλογα παραδείγματα, τα οποία υλοποιούν νέες ιδέες και πειραματισμούς για μια σύγχρονη εκδοχή της κοινωνικής κατοικίας. Ουσιαστικά πρόκειται για μια μαζική παραγωγή κατοικίας χαμηλού κόστους, που όμως προσπαθεί να υπερβεί αυτό το αρχικό μειονέκτημα, προτείνοντας μέσα από το σχεδιασμό εναλλακτικές (ενισχυμένες) μορφές συλλογικής συνύπαρξης και κατοίκησης.

Το συγκρότημα που παρουσιάζουμε σχεδιάστηκε από την αρχιτεκτονική ομάδα dosmasuno arquitectos, μέλη της οποίας είναι οι αρχιτέκτονες Ignacio Borrego, Nestor Montenegro και Lina Toro. Πρόκειται για νέους αρχιτέκτονες (35-40 ετών), που βρίσκουν δημιουργική και επαγγελματική διέξοδο (σε μια περίοδο κρίσης) σε αυτό που οι περισσότεροι συνομήλικοί τους Ισπανοί αρχιτέκτονες καταφεύγουν για την απόκτηση των πρώτων τους επαγγελματικών δουλειών: στους αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς. Αυτό το συγκρότημα κοινωνικών κατοικιών είναι αποτέλεσμα ενός πρώτου βραβείου. Αναφέραμε παραπάνω ότι οι διαγωνισμοί, πέρα από επαγγελματική διέξοδος, είναι και ευκαιρία δημιουργικής έρευνας και έκφρασης. Θεωρούμε ότι το συγκεκριμένο συγκρότημα κοινωνικών κατοικιών στο Carabanchel ήταν η αφορμή για πειραματισμό και έρευνα πάνω σε νέους τρόπους συλλογικής κατοίκησης, καθώς και αφορμή για εφαρμογή νέων μορφών και δομών πάνω σε γνωστές τυπολογίες.

Το συγκρότημα τοποθετείται στα όρια του Carabanchel, εκεί που η πόλη συναντά το φυσικό στοιχείο. Αυτό είναι σημαντικό, μια και οι αρχιτέκτονες επιλέγουν να συγκεντρώσουν τη μάζα του συγκροτήματος στη μια πλευρά του οικοπέδου (στην πιο πλεονεκτική πλευρά όσον αφορά τον προσανατολισμό), συνδυάζοντας μια ευχάριστη θέα του τοπικού δάσους. Το συγκρότημα αποτελείται από 102 κατοικίες, από τις οποίες οι 52 έχουν ένα υπνοδωμάτιο, οι 35 δύο και οι υπόλοιπες 15 τρία υπνοδωμάτια. Οι κατοικίες έχουν εμβαδόν 42-66 τ.μ.

Ο όλος σχεδιασμός βασίζεται στο διαχωρισμό του προγράμματος της κατοικίας σε δύο ενότητες: τον πυρήνα (που αποτελείται από το καθιστικό, το κύριο υπνοδωμάτιο, την κουζίνα και το WC) και το ελεύθερο στοιχείο (το οποίο φιλοξενεί τα υπόλοιπα υπνοδωμάτια), που κρέμεται από τον πυρήνα. Όπως είναι λογικό, οι κατοικίες που διαθέτουν μόνο ένα υπνοδωμάτιο περιορίζονται στον πυρήνα. Οι 102 πυρήνες συγκεντρώνονται σε μια συμπαγή μορφή 6 ορόφων και σχήματος Γ, δημιουργώντας έτσι μια ισχυρή βάση πάνω στην οποία κρέμονται τα ελεύθερα στοιχεία. Ο πυρήνας είναι από σκυρόδεμα (προσδίδοντάς του στιβαρότητα) και τα ελεύθερα στοιχεία έχουν ελαφριά μεταλλική δομή. Πέρα από το κτήριο, ενδιαφέρον έχει ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίζονται τον ανοικτό υπαίθριο χώρο (με το σχεδιασμό χώρων κίνησης και στάσης) καθώς και η οπτική συσχέτιση που δημιουργείται με τον ημιυπόγειο χώρο στάθμευσης, μέσω της υλοποίησης συγκεκριμένων ανοιγμάτων.

(www.dosmasunoarquitectos.com)

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην Περιοδική έκδοση “αρχιτέκτονες”, τεύχος 05, Σεπτέμβριος 2013