Προς: την Υφυπουργό Παιδείας & Θρησκευμάτων κα Σοφία Ζαχαράκη
Ανδρέα Παπανδρέου 37, 15180 Μαρούσι

Κοινοποίηση:

• Υπουργό Παιδείας & Θρησκευμάτων, κα Νίκη Κεραμέως
• Πρόεδρο ΤΕΕ, κο Γιώργο Στασινό
• Πρόεδρο ΙΕΠ κο Ιωάννη Αντωνίου & αρμόδιες επιτροπές ΙΕΠ

Θέμα:    Ένταξη μαθημάτων Σχεδίου και Τεχνικής Παιδείας στα Ωρολόγια Προγράμματα ΔΕ και αναθέσεις Αρχιτεκτόνων εκπαιδευτικών

Αξιότιμη κυρία Υφυπουργέ,

Σε συνέχεια της με αρ. 65978/30-06-2020 επιστολής μας προς την Υπουργό Παιδείας, με την οποία διαμαρτυρόμαστε για την κατάργηση των μαθημάτων Γραμμικού και Ελεύθερου Σχεδίου από το Ωρολόγιο Πρόγραμμα των ΓΕΛ, επανερχόμαστε για να ζητήσουμε όχι μόνο την επαναφορά των Σχεδίων ως μαθήματα επιλογής της Γ΄ Λυκείου, αλλά τη θεσμοθέτηση ενός ευρύτερου προγράμματος εισαγωγής στοιχειώδους εγγραμματισμού Τεχνικής Παιδείας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, αρχής γενομένης από την Γ΄ Γυμνασίου ή και νωρίτερα.

Δεν πρόκειται απλώς για την εισαγωγή “μαθημάτων Σχεδίου” σε ένα ήδη υπερφορτωμένο αναλυτικό πρόγραμμα, προκειμένου να διασφαλιστούν οι θέσεις εργασίας των Αρχιτεκτόνων, Τοπογράφων και Πολιτικών Μηχανικών στην εκπαίδευση. Πρόκειται για την κάλυψη ενός τεράστιου κενού τεχνικού αλφαβητισμού των παιδιών, τα οποία ολοκληρώνουν την υποχρεωτική τους εκπαίδευση χωρίς να έχουν λάβει στοιχειώδη τεχνική γνώση για να ανταποκριθούν, τόσο στις άμεσες βιοτικές τους ανάγκες, όσο και στις κοινωνικές σχέσεις και συναλλαγές τους ως πολίτες.

Συγκεκριμένα, η διδασκαλία μαθημάτων σχεδίου, έρευνας, σχεδιασμού και υλοποίησης έργων αποτελεί βασική γνώση που στις αναπτυγμένες Ευρωπαϊκές χώρες παρέχεται στη γενική εκπαίδευση, ήδη από την (αντίστοιχη σε εμάς τάξη) Ε΄ Δημοτικού. Εξελίσσεται στην συνέχεια βαθμιαία μέχρι το (αντίστοιχο δικό μας) Λύκειο.

(βλ. ενδεικτικά: https://www.isb.bayern.de/download/1555/broschuere-der-lehrplan-im-ueberblick.pdf).

Μας είναι αδύνατο να διανοηθούμε ότι η παρεχόμενη εκπαίδευση στα σχολεία Υποχρεωτικής και Γενικής Παιδείας στην Ελλάδα αντιμετωπίζει ως ανύπαρκτο και ανάξιο διδασκαλίας ένα βασικό τομέα της ανθρώπινης βιωτής και δραστηριότητας, την Τεχνική Παιδεία και διολισθαίνει αργά και σταθερά προς την πλήρη “θεωρητικοποίηση” της εκπαίδευσης, με ατελείωτη στοίβαξη “γνώσεων” και όχι τη σύμμετρη σύμπλεξή τους με τεχνικές “δεξιότητες”, που να οδηγούν στις “ικανότητες” εκείνες που συγκροτούν την προσωπικότητα του ανθρώπου, ως ατόμου και ως πολίτη.

Το “Σχέδιο”, σε όλες τις εκφάνσεις και εκδοχές του, αποτελεί:

α) Απαραίτητο εγγραμματισμό Γενικής Παιδείας για να υποστηριχθούν βασικές ανάγκες του ανθρώπου, όπως να ακολουθεί την όδευση διαφυγής πυρασφάλειας σε ένα κτίριο που θα βρεθεί, να βρίσκει τον προορισμό του στο σχέδιο μιας πόλης, να κατανοεί το σχέδιο της κατοικίας που πρόκειται να αγοράσει, να ακολουθήσει το σχέδιο συναρμολόγησης ενός επίπλου ή μιας συσκευής.

β) Βασική γνώση και δεξιότητα για όλα τα επιστημονικά πεδία – επαγγέλματα, ακόμη και αυτά που δεν έχουν καθόλου τεχνικό χαρακτήρα, όπως του αρχαιολόγου, του δικηγόρου, του συμβολαιογράφου, του λογιστή, του στρατιωτικού, του αγρότη, κλπ. Πολύ περισσότερο, το Σχέδιο αποτελεί απαραίτητη βασική προαπαιτούμενη γνώση για την παρακολούθηση των σπουδών όλων των σχολών Θετικής και Τεχνολογικής κατεύθυνσης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Σε ορισμένες σχολές τα μαθήματα του Γραμμικού και Ελεύθερου Σχεδίου είναι πανελλαδικώς εξεταζόμενα και μάλιστα με βάση το 10.

γ) Το Σχέδιο είναι μια διεθνή γλώσσα επικοινωνίας, με τρόπο αναπαράστασης, συμβολισμούς και συμβάσεις ενιαίους σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης. Αν λοιπόν τα Αγγλικά και η Πληροφορική αποτελούν βασικές δεξιότητες, το Σχέδιο υπερτερεί όλων.

δ) Η διδασκαλία του “σχεδίου” και του “σχεδιασμού” εισάγει τον μαθητή στην έννοια της δομημένης σκέψης, ανάλυσης, οργάνωσης και επίλυσης ενός προβλήματος σε διακριτά στάδια και με μεθοδική προσέγγιση. Δεν είναι απλώς μετάδοση γνώσης, αλλά συστηματοποίηση του τρόπου σκέψης, του προγραμματισμού και οργάνωσης των ενεργειών του ανθρώπου, προκειμένου να φέρει σε πέρας κάθε εργασία, από τη στιγμή σύλληψης της αρχικής ιδέας μέχρι την πραγμάτωσή της (ή την έγκαιρη ματαίωσή της σε περίπτωση που από τον σχεδιασμό προκύπτουν ανεπιθύμητες επιπτώσεις ή σπατάλη πόρων).

ε) Μέσα από μαθήματα Σχεδίου θα πρέπει επίσης να εισάγεται ο μαθητής με βιωματικό τρόπο στις βασικές έννοιες της “τέχνης”, ως καταξίωση της χειρωνακτικής εργασίας και της “τέχνης” ως συστατικού στοιχείου του ανθρώπινου πολιτισμού στη βάση του, αρχέγονου στοιχείου που βρίσκεται στη ρίζα του συνειδητού του ανθρώπου. Δεν ξεχνούμε ότι η καλλιτεχνική έκφραση οριοθετεί το κρίσιμο όριο της εξελικτικής πορείας του ανθρώπου από τη ζωώδη κατάσταση στην ενσυνείδητη, και αυτό οριοθετείται χιλιάδες χρόνια πριν αυτός εκφραστεί με γραφή και ανάγνωση, με μαθηματική σκέψη, κατανόηση και ερμηνεία των φυσικών φαινομένων.

Για όμοιους λόγους θεωρούμε ότι το μάθημα της “Ερευνητικής – Συνθετικής Εργασίας (project)” πρέπει να διδάσκεται και στην Α΄ Λυκείου, όπως μέχρι σήμερα. Το μάθημα αυτό αποτέλεσε την τελευταία δεκαετία μάθημα αιχμής των πιο σύγχρονων Παιδαγωγικών θεωριών και πρακτικών, με έμφαση στο διαθεματικό, ερευνητικό, συνεργατικό και συνθετικό του χαρακτήρα. Φανταζόμαστε ότι δεν άλλαξαν οι παιδαγωγικές θεωρίες ξαφνικά.

Τα ίδια υποστηρίζουμε και για το μάθημα “Γεωλογία – Διαχείριση Φυσικών Πόρων” που αφαιρέθηκε. Τη στιγμή που τα περιβαλλοντικά θέματα βρίσκονται στην κορυφή της Ευρωπαϊκής και παγκόσμιας ατζέντας, επιμένουμε να επανέλθει ως βασικό μάθημα γενικής παιδείας στο Γενικό Λύκειο.

Τέλος, επισημαίνουμε ότι με την ενοποίηση των ειδικοτήτων Αγρονόμων Τοπογράφων, Πολιτικών Μηχανικών και Αρχιτεκτόνων σε ένα κλάδο εκπαιδευτικών, τον ΠΕ81, οι Αρχιτέκτονες αποστερήθηκαν βασικών αναθέσεων που είχαν μέχρι τότε ως ΠΕ 12.02, σε μαθήματα ειδικοτήτων των ΕΠΑΛ, Αρχές Σύνθεσης, Ιστορία της Τέχνης, Σχεδιασμός εσωτερικών χώρων, κλπ, μαθήματα που περιέχονται στον σκληρό πυρήνα του Πτυχίου τους. Αντίθετα, τους ανατέθηκαν σε Γ΄ ανάθεση μαθήματα γενικής παιδείας. Ωστόσο, σε άλλες ειδικότητες που ενοποιήθηκαν σε ευρύτερους κλάδους διατηρήθηκαν εσωτερικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των ειδικοτήτων που συμπεριλήφθηκαν.

Παρακαλούμε πολύ όπως δεχθείτε αντιπροσωπία μας, που θα υποστηρίξει συνοπτικά με υπόμνημα ενώπιόν σας τα αιτήματά μας για:

1. Ένταξη στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση μαθημάτων Σχεδίου με ενδεικτικούς τίτλους, διάταξη και δομή:
   Γ’ Γυμνασίου: Τεχνικό σχέδιο-εφαρμογές (2 ώρες)
   Α’ Λυκείου: Φυσικό και Αστικό Περιβάλλον-Αειφορία-Αυτάρκεια-Βιωσιμότητα (2 ώρες)
   Α’ Λυκείου: Γραμμικό σχέδιο και εφαρμογές στην καθημερινή ζωή (2 ώρες)
   Β’ Λυκείου: Αρχιτεκτονικό σχέδιο (2 ώρες)
   Γ’ Λυκείου: Τρισδιάστατη απεικόνιση (2 ώρες)
2. Στα μαθήματα Σχεδίου ο αριθμός των εκπαιδευτικών να καθορίζεται όπως στα εργαστηριακά μαθήματα.
3. Να δημιουργηθεί για τους Αρχιτέκτονες διακριτή ειδικότητα εντός του κλάδου ΠΕ81 (πχ ΠΕ81.02) και να τους ανατεθεί η διδασκαλία των μαθημάτων που ανταποκρίνεται στο πτυχίο και στα προσόντα τους.

Σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων.

Με εκτίμηση,

Για το Διοικητικό Συμβούλιο ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ

Ο Πρόεδρος
Δημήτρης Ξυνομηλάκης