Σύνταξη-επιμέλεια: Φανή Βαβύλη, Νίκος Φιντικάκης, Κυριάκος Πιπίνης

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το κεντρικό θέμα το συνόψισε η φράση Architecture Otherwhere. Στο συνέδριο του Ντέρμπαν οι αρχιτέκτονες είχαν την ευκαιρία να μελετήσουν τη νέα γεωγραφία ενός κόσμου που χτίζεται, με άλλα μέσα έκφρασης, άλλα μοντέλα απεικόνισης, άλλες ανησυχίες. Αίτημα, να ακουστούν όλες οι φωνές, να συναντηθούν όλες οι γνώμες στο ίδιο τραπέζι, εξερευνώντας άλλες περιοχές – other regions, άλλα περιεχόμενα – other contexts, άλλες κοινωνικές δομές – other social structures, μέσω άλλων πρακτικών – other practices.
Με αυτές τις φράσεις και το συμπέρασμα-ζητούμενο «gaining a better understanding of others in order to better understand one’s self» ολοκληρώθηκε το 25ο Παγκόσμιο Συνέδριο και η 26η Γενική Συνέλευση της UIA, της Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων.
Το συνέδριο έλαβε χώρα στο Ντέρμπαν της Νότιας Αφρικής από τις 3 έως τις 7 Αυγούστου του 2014 και συγκεκριμένα στους χώρους του μεγάλου συνεδριακού κέντρου ICC Durban. Παρότι πραγματοποιήθηκε εν μέσω παγκόσμιας κρίσης, κατόρθωσε να εγγράψει περίπου 7.000 συμμετέχοντες, αρχιτέκτονες, πολεοδόμους, σπουδαστές και άλλους.
Η Ελλάδα, μέσω του Eλληνικού Tμήματος της UIA, των μελών του και των διεθνών προγραμμάτων της UIA όπου διευθύνουν ή συμμετέχουν ενεργά Έλληνες αρχιτέκτονες, με τη στήριξη του ΤΕΕ, αλλά και κατά τη διάρκεια της βαθιάς οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, ήταν από τις χώρες που εργάστηκαν σκληρά για τον παραπάνω σκοπό και βρέθηκαν πολύ κοντά σε κοινούς αγώνες τόσο με μέλη της AUA (Ένωση Αφρικανών Αρχιτεκτόνων) όσο και με τους αντιπροέδρους όλων των Περιοχών της UIA.
Οι συμμετέχοντες, συνάδελφοι και μη, παρόντες στις συνεδρίες, στις ομιλίες και στις διαλέξεις, στις εκθέσεις και στα φόρουμ, στις εκδηλώσεις και στα στρογγυλά τραπέζια, ακόμα και στα αμέτρητα πηγαδάκια, είτε στους χώρους του συνεδριακού κέντρου είτε στα διάφορα σημεία της πόλης όπου γίνονταν παράλληλες εκδηλώσεις, άφησαν το αποτύπωμά τους στις συναντήσεις και στην ώσμωση ανθρώπων που μοιράζονται κοινά ενδιαφέροντα, παρόμοια προβλήματα, συγγενή οράματα, καθώς εξασκούν ένα από τα πιο σημαντικά και ενδιαφέροντα επαγγέλματα στον κόσμο.

Ο ΝΕΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ UIA
Ο αρχιτέκτων-πολεοδόμος Esa Mohamed από τη Μαλαισία, αντιπρόεδρος της Περιοχής IV κατά την τριετία 2011-2014, εξελέγη νέος πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων από τη Γενική Συνέλευση για την τριετία 2014-2017.
Ο Mohamed ίδρυσε και διευθύνει το γραφείο αρχιτεκτονικών και πολεοδομικών μελετών Akitek Jururancang Sdn Bhd (AJM) με έδρα την πρωτεύουσα της Μαλαισίας Κουάλα Λουμπούρ. Το γραφείο έχει στο ενεργητικό του πολύ σημαντικά εγχειρήματα, τόσο στη Μαλαισία –όπως την πόλη της Σούμπανγκ Τζάγια, το γενικό πολεοδομικό σχέδιο της Kουάλα Λουμπούρ και το σχέδιο της διοικητικής πρωτεύουσας Πουτρατζάγια– όσο και στο εξωτερικό, με έργα μεγάλης κλίμακας σε Κίνα, Πακιστάν, Ινδία, Αυστραλία και Σαουδική Αραβία.
Ο Esa Mohamed έχει τιμηθεί πολλές φορές για το έργο του. Το 2001 έλαβε το βραβείο αρχιτεκτονικής Αγά Χαν για το Datai Resort στο Λανγκάουι.
Από το 2008 ως το 2011 ήταν μέλος του Συμβουλίου της UIA για την Περιοχή IV, ενώ από το 2011 ως το 2014 ήταν ο αντιπρόεδρος της UIA για την ίδια Περιοχή. Είναι μέλος της Επιτροπής της UIA για την Επαγγελματική Πρακτική (UIA Professional Practice Commission). Διετέλεσε, ακόμη, πρόεδρος του Ινστιτούτου Αρχιτεκτόνων της Μαλαισίας (PAM) από το 1993 ως το 1995 και της ARCASIA (Architects Regional Council Asia) από το 1995 ως το 1996.

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ
Οι υποψήφιοι για το νέο 20μελές Συμβούλιο της UIA Νίκος Φιντικάκης και η καθηγήτρια Φανή Βαβύλη, ως αναπληρώτρια, επανεκλέχτηκαν για την τριετία 2014-2107.

Οι κεντρικοί στόχοι, όπως τους έθεσαν οι δυο Έλληνες αρχιτέκτονες εκπρόσωποι στη Γενική Συνέλευση των 150 κρατών, αφορούν τα εξής:
• Αντιμετώπιση της ανεργίας. Δημιουργήθηκε ήδη σχετική στήλη ενημέρωσης στο website της UIA.
• Αποκλειστική άσκηση του επαγγέλματος ύστερα από υποχρεωτικές σπουδές 5 ετών σε αναγνωρισμένα από τους διεθνείς κανονισμούς πανεπιστήμια.
• Καθιέρωση άνω και κάτω ορίων για τον υπολογισμό των αμοιβών.
• Θεσμοθέτηση διαδικασιών για την άσκηση του επαγγέλματος σε άλλες χώρες.
• Προστασία των δημοσίων χώρων και μνημείων από αυθαίρετες επεμβάσεις και υποχρεωτική προκήρυξη αρχιτεκτονικών διαγωνισμών για τις σχετικές μελέτες, όπως για το Πάρκο Γκεζί στην Κωνσταντινούπολη, την Πανεπιστημίου και το Ελληνικό στην Ελλάδα, τον Πύργο Σουκόφ στη Ρωσία κ.ά.
• Καθορισμός ορίων για την αναλογία εκπαιδευτικού προσωπικού και φοιτητών-τριών στις σχολές αρχιτεκτονικής και την αποτροπή αυθαίρετων απολύσεων, γεγονός που παρατηρείται ιδιαίτερα στα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Το ζήτημα αναδείχθηκε και από την καινούρια Επιτροπή Νέων Αρχιτεκτόνων και Φοιτητών της UIA (Young Architects and Students Committee), που ήδη ενεργοποιήθηκε και συνεδρίασε για πρώτη φορά στην ιστορία της στο Ντέρμπαν, ενώ μέλη της συμμετείχαν και στο Συμβούλιο της UIA. Οι θέσεις των νέων αρχιτεκτόνων και των φοιτητών-τριών αρχιτεκτονικής θα αναρτηθούν σύντομα στο website της UIA. Εκπρόσωποί μας στη συγκεκριμένη επιτροπή εκλέχτηκαν οι συνάδελφοι Ηρώ Καραντάκη και Εύα Μαγνήσαλη, καθώς και ο φοιτητής της αρχιτεκτονικής Ιάκωβος Μπίρδας.
• Αποκατάσταση της σχέσης Αρχιτεκτονικής και Κοινωνίας με σημείο αναφοράς τον Άνθρωπο.

Οι δραστηριότητες του Ελληνικού Τμήματος στο Παγκόσμιο Συνέδριο της UIA:
• Έκθεση των βραβείων του Διεθνούς Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού για το Ευρωπαϊκό Βιοκλιματικό Σχολείο του ΟΣΚ στην Κρήτη, που έγινε με την υποστήριξη του Διεθνούς Προγράμματος Εργασίας «ARES» (Αρχιτεκτονική και ΑΠΕ) της UIA.
• Έκθεση των βραβευμένων διπλωματικών και σπουδαστικών εργασιών των ελληνικών αρχιτεκτονικών σχολών (επιτροπή: ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ, Ελληνικό Τμήμα UIA, εκπρόσωποι αρχιτεκτονικών σχολών).
• Έκθεση υλοποιημένου αρχιτεκτονικού έργου του Τμήματος Αττικής του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ.
• Έκθεση των βραβείων του Διεθνούς Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού «Utopia and/or Happiness: In your own otherwhere», την οποία συνδιοργάνωσαν το Ελληνικό, το Τουρκικό και το Ιταλικό Τμήμα της UIA. Στον διαγωνισμό αυτόν το ένα από τα 3 ισότιμα πρώτα βραβεία το απέσπασε, με μεγάλη πλειοψηφία, η πρόταση των Ελλήνων αρχιτεκτόνων Αριστείδη Ρωμανού και Παύλου Αραβαντινού. Τιμητικός έπαινος απονεμήθηκε στην ομάδα του Γιώργου Αρβανιτάκη, της Δέσποινας Θωμαΐδου και της Όλγας Τσαγκαλίδου, καθώς και στην κυπριακή ομάδα της Άννας-Μαρίας Βισσίλα, της Τζούλιας Τζώρτζη και του Γιώργου Κωνσταντινίδη (διεθνής κριτική επιτροπή: Deniz Incedayi – Τουρκία (πρόεδρος), Antonio Riverso – Ιταλία, Φανή Βαβύλη – Ελλάδα, Νίκος Φιντικάκης – Ελλάδα, Lorenz Braker – Ελβετία).

• Έκθεση με τις προτάσεις των φοιτητών-τριών του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας oι οποίες προέκυψαν από το Workshop που συνδιοργάνωσαν το Ελληνικό Τμήμα της UIA, με συντονισμό από την αντιπρόεδρο Μίτση Βαλασσά και τα μέλη Κάρολο Γαλανό, Νέστορα Κανέλλο, και το Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στο πλαίσιο του Διεθνούς Προγράμματος «CIMES» (Ενδιάμεσες Πόλεις) της UIA (Βαρκελώνη), για τα δίπολα Λάρισα-Βόλος και Βαρκελώνη-Λέριδα.
• Έλαβαν χώρα οι επίσημες εκδηλώσεις (sessions-conferences) των Διεθνών Προγραμμάτων:
–«ARES», που το διευθύνει ο Νίκος Φιντικάκης
–«CIMES», που το διευθύνει ο Ισπανός Josep Maria Llop i Torné και όπου συμμετέχει η αντιπρόεδρος του Ελληνικού Τμήματος Μίτση Βαλασσά
–«Educational and Cultural Spaces», που το διευθύνει ο Γιάννης Μιχαήλ και
–«Architecture and Tourism», που το διευθύνει η Γιάννα Μήτσου.
• Έγινε δεκτή, ύστερα από πρόταση του πρώην προέδρου της UIA Βασίλη Σγούτα, η δημιουργία της νέας επιτροπής Barefoot Architecture and Human Rights.σ
• Εγκρίθηκε ομόφωνα από την ολομέλεια ψήφισμα ενάντια σε κάθε πόλεμο και υπέρ της άμεσης ανάγκης προστασίας της Αρχιτεκτονικής και Πολιτιστικής –παγκόσμιας και τοπικής– Κληρονομιάς.
• Παρουσιάστηκε βίντεο της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ, το οποίο προβαλλόταν κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου μαζί με αντίστοιχα άλλων αρχιτεκτονικών σχολών στο περίπτερο της Architectural Education Commission και του UNESCO-UIA Validation Council for Architectural Education.

• Στην έκθεση των βραβείων Golden Cubes, τα οποία απένειμε ύστερα από σχετικό διεθνή διαγωνισμό δύο φάσεων το Πρόγραμμα Εργασίας «Architecture and Children» της UIA, παρουσιάστηκαν και οι ελληνικές συμμετοχές: στην κατηγορία «School Awards», το πρόγραμμα «Αρχιτεκτονική στα σχολεία», που συνδιοργανώθηκε από το Ελληνοαμερικανικόν Εκπαιδευτικόν Ίδρυμα – Δημοτικό Κολλεγίου Αθηνών και τον ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ με τη συμμετοχή εκπαιδευτικών του σχολείου και των αρχιτεκτόνων μηχανικών Δαμιανού Αμπακούμκιν (συντονιστής), Ιρίνα Αμπακούμκιν, Μαρίνας Ζήρου, Χριστίνας Λουκοπούλου, Ελένης Παύλου και Νίκου Φασσέα• στην κατηγορία «Institution Awards», το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Ελληνικού Παιδικού Μουσείου «Construction Zone». Πρόεδρος της κριτικής επιτροπής των Golden Cubes Awards 2014 ήταν ο συνάδελφος Βασίλης Σγούτας.
• Στα Academic Sessions παρουσιάστηκαν οι επιστημονικές εργασίες «The Story of Birth» των Φανής Βαβύλη – Αργυρής Χαλκιά και «Innovative Materials in Children’s Hospital Dedign» των Φανής Βαβύλη – Άρτεμης Κύρκου.

Το έργο των Αριστείδη Ρωμανού, Παύλου Αραβαντινού (αριστερά) πήρε το ισότιμο βραβείο και το έργο των Γιώργου Αρβανιτάκη, Δέσποινας Θωμαΐδου, Όλγας Τσαγκαλίδου (δεξιά) πήρε την ειδική μνεία στον Διεθνή Aρχιτεκτονικό Διαγωνισμό της UIA «Utopia and/or Happiness: Ιn Your Own Otherwhere»

Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΣΓΟΥΤΑ ΣΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΝΤΕΡΜΠΑΝ
Ο πρώην πρόεδρος της UIA Βασίλης Σγούτας, μέλος της Επίτιμης Επιτροπής του Συνεδρίου, πραγματοποίησε την εισαγωγική ομιλία στα εγκαίνια της έκθεσης αρχιτεκτονικής του Rodney Harber στο Δημαρχείο του Ντέρμπαν. Απηύθυνε χαιρετισμούς στην ημερίδα του Διεθνούς Προγράμματος Εργασίας «ARES», στην απονομή των βραβείων του διαγωνισμού «Utopia» και στην ημερίδα του Διεθνούς Προγράμματος Εργασίας «Architecture and Children». Ήταν ο συντονιστής στο στρογγυλό τραπέζι του Διεθνούς Προγράμματος Εργασίας «Architecture for All» και, μαζί με τη Νοτιοαφρικανή Trish Emmett, στην εκδήλωση «Barefoot Architecture/Architecture and Human Rights». Στη σχετική έκθεση είχαν παρουσιαστεί ορισμένα από τα βραβευθέντα έργα του Vassilis Sgoutas Prize των ετών 2008, 2011 και 2014. Στην ημερίδα της Περιοχής IV με θέμα «Architecture for a Sustainable Future» συμμετείχε με σχετική παρέμβαση.

ΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΤΗΣ UIA

Χρυσό Μετάλλιο της UIA
Ο διάσημος Κινέζος αρχιτέκτων και καθηγητής Io Ming Pei έλαβε το Χρυσό Μετάλλιο της UIA κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Συνεδρίου της UIA στο Ντέρμπαν – συμβολική αναγνώριση ενός ανθρώπου του οποίου η ζωή και το έργο διεύρυναν την ιστορία της σύγχρονης αρχιτεκτονικής και στις πέντε ηπείρους για περισσότερο από 60 χρόνια. Όπως επισημάνθηκε κατά την παρουσίαση του βραβείου: «… UIA thus honours his unique style, his timeless rigor, and his spiritual connection to history, time and space».

Βραβείο Jean Tschumi
Το βραβείο απονεμήθηκε στον καθηγητή του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνιας Joseph Rykwert, έναν από τους σημαντικότερους κριτικούς και ιστορικούς της αρχιτεκτονικής της γενιάς του, για τη συνολική του προσφορά στην εκπαίδευση και στην αρχιτεκτονική θεωρία και κριτική.

Βραβείο Sir Robert Matthew
Η μητροπολιτική διοίκηση της Σεούλ (Seoul Metropolitan Government) βραβεύτηκε για τη βελτίωση της κατοικίας και του δημόσιου χώρου στο πλαίσιο της αρμονικής και συλλογικής ανάπτυξης της πόλης.

Βραβείο Βασίλης Σγούτας
Το βραβείο αυτό έχει θεσπιστεί προς τιμήν του πρώην προέδρου της UIA Βασίλη Σγούτα, για να επιβραβεύσει και να αναδείξει αρχιτέκτονες και συλλογικές ομάδες με επικεφαλής αρχιτέκτονα που μέσω του έργου και των δραστηριοτήτων τους έχουν βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης πληθυσμών που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Το βραβείο απονεμήθηκε πρώτη φορά το 2008, στο συνέδριο του Τορίνου, και έκτοτε απονέμεται κάθε τρία χρόνια στα συνέδρια της UIA. Φέτος το απένειμε ο ίδιος ο Βασίλης Σγούτας στους Fondation Architectes de l’Urgence και στους Arquitectos sin Fronteras (Ισπανία), οι οποίοι τιμήθηκαν τόσο για μια αρχιτεκτονική που υπηρετεί τους φτωχότερους όσο και για τη σύλληψη εφευρετικών λύσεων για την περιστολή της ένδειας και της φτώχειας.

ΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ 2017 ΣΤΗ ΣΕΟΥΛ
Το 2014 η πρωτεύουσα της Νότιας Κορέας Σεούλ θα φιλοξενήσει το 26ο Παγκόσμιο Συνέδριο Αρχιτεκτονικής της UIA, με κεντρικό θέμα «Soul of City», και την 27η Γενική Συνέλευση της Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων.

ΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ 2020 ΣΤΟ ΡΙΟ ΝΤΕ ΤΖΑΝΕΪΡΟ
Το Ρίο ντε Τζανέιρο επικράτησε του Παρισιού και της Μελβούρνης στην ψηφοφορία για την ανάδειξη της πόλης που θα έχει την τιμή και την ευθύνη να διοργανώσει το 27ο Παγκόσμιο Συνέδριο Αρχιτεκτονικής της UIA και την 28η Γενική της Συνέλευση, το έτος 2020. Πρόεδρος της σχετικής διαδικασίας επιλογής ήταν ο Βασίλης Σγούτας.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην Περιοδική έκδοση “αρχιτέκτονες”, τεύχος 14-15, Σεπτέμβριος 2014