Κανονισμός Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίων (ΚΕΝΑΚ) – Προβλήματα εφαρμογής
Α.Π. 42009, Αθήνα 14 Δεκεμβρίου 2010
Προς:
- Το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής
> Υπουργό κα Τίνα Μπιρμπίλη
> Υπουργό (αν.) κο Νίκο Σηφουνάκη
> Υφυπουργό κο Γιάννη Μανιάτη
> Γενικό Γραμματέα Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κο Κωνσταντίνο
Μαθιουδάκη
> Ειδική Γραμματέα Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας κα Μαργαρίτα
Καραβασίλη
> Γενικό Γραμματέα κο Ανδρέα Ανδρεόπουλο
> Γενική Γραμματέα Χωροταξίας και Αστικής Ανάπλασης κα Μαρία Καλτσά
- Το Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών & Δικτύων
> Υπουργό κο Δημήτρη Ρέππα
> Υφυπουργό κο Ιωάννη Μαγκριώτη
Κοινοποίηση: Πίνακας Αποδεκτών
Θέμα: «Κανονισμός Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίων (ΚΕΝΑΚ) – Προβλήματα εφαρμογής»
Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΣΑΔΑΣ – Πανελλήνιας Ένωσης Αρχιτεκτόνων στη συνεδρίασή του της 24/11/2010, συζήτησε τα προβλήματα εφαρμογής του ΚΕΝΑΚ και κατέληξε στην ακόλουθη ανακοίνωση – απόφαση:
Από 01/10/2010 έχει εφαρμογή η υποχρέωση υποβολής Μελέτης Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίων (ΜΕΑ) βάσει του Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίων (ΚΕΝΑΚ - ΦΕΚ 407/9-4-2010) για την έκδοση οικοδομικής άδειας. Ο ΚΕΝΑΚ αποτελεί ουσιαστική παρέμβαση στην οικοδομική δραστηριότητα, τόσο σε επίπεδο μελέτης των κτηρίων, όσο και για την κατασκευή τους. Ωστόσο, παρά την προφανή ανάγκη για άμεση εφαρμογή του ΚΕΝΑΚ, ο οποίος θα έπρεπε να εφαρμόζεται στη χώρα μας, όπως έγινε στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, από το 2008, εξοικονομώντας τεράστια ποσά ενέργειας και αναβαθμίζοντας την ποιότητα κατασκευής των κτηρίων, αλλά και το επίπεδο διαμονής των ενοίκων τους, η εφαρμογή του κανονισμού έχει δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα, τα οποία έχουν καταγραφεί από την επικοινωνία μας με συνάδελφους μηχανικούς, ελεύθερους επαγγελματίες, αλλά και δημόσιους υπάλληλους πολεοδομικών υπηρεσιών. Συγκεκριμένα:
α) Κατ’ αρχάς, δεν υπάρχει επαρκής πληροφόρηση και εξοικείωση των μηχανικών με τις διατάξεις του ΚΕΝΑΚ και των ΤΟΤΕΕ εφαρμογής του, ενώ απαιτείται πλήθος διευκρινιστικών οδηγιών τεχνικού και πολεοδομικού χαρακτήρα. Ειδικότερα, οι συνάδελφοι των πολεοδομικών υπηρεσιών δηλώνουν άγνοια και τηρούν στάση αναμονής έως την ενημέρωσή τους.
β) Επίσης, έχει προκαλέσει μεγάλο προβληματισμό το πρώτο μέρος των ελάχιστων απαιτήσεων του ΚΕΝΑΚ που αφορά στον ενεργειακό σχεδιασμό των κτηρίων. Η χωροθέτηση και ο προσανατολισμός του κτηρίου, ο κατάλληλος σχεδιασμός, η χωροθέτηση των ανοιγμάτων και των λειτουργιών ανά προσανατολισμό και η ενσωμάτωση τουλάχιστον ενός παθητικού ηλιακού συστήματος, καθίστανται ανεφάρμοστα για μεγάλο ποσοστό των ελληνικών κτηρίων, βάσει του ισχύοντος πλαισίου δόμησης, όπως καθορίζεται από τους όρους δόμησης και τους οικοδομικούς κανονισμούς (ΓΟΚ, Κτηριοδομικός Κανονισμός, υψηλοί συντελεστές δόμησης σε μικρά οικόπεδα, μικροί ακάλυπτοι χώροι, κλπ.).
γ) Προβλέπεται επίσης η έκδοση τριών ακόμη ΤΟΤΕΕ, για το Βιοκλιματικό Σχεδιασμό και την ενσωμάτωση εγκαταστάσεων ΑΠΕ και συστημάτων συμπαραγωγής ηλεκτρισμού-θέρμανσης σε κτήρια, οι οποίες θεωρούνται απαραίτητες για την εκπόνηση ορθών ΜΕΑ, καθώς σήμερα ο βιοκλιματικός σχεδιασμός αντιμετωπίζεται με μια απλή αναφορά στο ΓΟΚ, που καθιστά ανεφάρμοστη την εγκατάσταση παθητικών ηλιακών συστημάτων, τοίχων Trombe, ηλιακών χώρων, εξωτερικής θερμομόνωσης κλπ., ειδικά όταν όλες αυτές οι επεμβάσεις προσμετρούνται στο συντελεστή δόμησης. Ειδικά για την περίπτωση του βιοκλιματικού σχεδιασμού, απαιτούνται ειδικές γνώσεις, καθώς όπως αναφέρεται στην Εγκύκλιο 1603/2010 «…απαιτείται συστηματική προσέγγιση των αρχών του βιοκλιματικού σχεδιασμού του κτηρίου με επαρκή τεκμηρίωση στη βάση της διαθέσιμης βιβλιογραφίας και έως την έκδοση σχετικής ΤΟΤΕΕ…». Η αρχιτεκτονική καλείται να αντιμετωπίσει την αναγκαιότητα ανάπτυξης νέων μοντέλων –προτύπων σχεδιασμού και τούτο μέσα στα πλαίσια της θεσμικής ασάφειας που συνεχίζει να χαρακτηρίζει την άσκηση των επαγγελμάτων του σχεδιασμού και των υποδομών.
δ) Επίσης, ο ΚΕΝΑΚ από τη μία επιβάλλει το σκιασμό, αγνοεί ωστόσο τα συστήματα κινητής ηλιοπροστασίας (παντζούρια, στόρια, ρολά, συρόμενα εξώφυλλα, τέντες κλπ.), τα οποία έχουν σημαντικό ρόλο καθώς μπορούν να ρυθμίζονται ανάλογα με τις εποχές και τις ανάγκες των χρηστών.
ε) Η ΜΕΑ επιβάλλει εξωτερικούς τοίχους με μεγάλο πάχος θερμομονωτικών υλικών, που δημιουργεί αρκετά κατασκευαστικά και στατικά προβλήματα που χρίζουν περαιτέρω διερεύνησης.
στ) Τα στοιχεία της μελέτης τεχνικής, περιβαλλοντικής και οικονομικής σκοπιμότητας που επίσης απαιτείται να συνοδεύει τη ΜΕΑ, σύμφωνα με το άρθρο 10 του ΚΕΝΑΚ, δεν έχουν προσδιοριστεί επακριβώς.
ζ) Τέλος, υπάρχουν δεκάδες ερωτήματα σχετικά με τα δικαιώματα συνυπογραφής των ΜΕΑ, τον επιμερισμό των αμοιβών, της επίβλεψης κλπ.
Για όλους τους παραπάνω λόγους και προκειμένου να μη διαταραχθεί το ήδη καταπονημένο σύστημα έκδοσης οικοδομικών αδειών (με την τακτοποίηση των ημιυπαιθρίων χώρων, τις αλλαγές που επιφέρει ο «Καλλικράτης» κλπ.) με ανυπολόγιστες συνέπειες στην οικοδομική δραστηριότητα, θεωρούμε ότι απαιτείται ένα μεταβατικό στάδιο ομαλής μετάβασης στο νέο σύστημα που θέτει ο ΚΕΝΑΚ με δυνατότητα παράλληλης εφαρμογής του ΚΕΝΑΚ και του Κανονισμού Θερμομόνωσης για διάστημα έξι (6) μηνών.
Στο διάστημα αυτό απαιτείται να ενημερωθούν οι πολεοδομικές υπηρεσίες, να γίνουν ενημερωτικές δράσεις κατάρτισης μελετητών και κατασκευαστών σε ολόκληρη την επικράτεια. Παράλληλα, οφείλει το ΥΠΕΚΑ να θέσει ισχυρά κίνητρα για την εφαρμογή του νέου πλαισίου δόμησης (οικονομικά, πολεοδομικά, φορολογικά κλπ.), για να συνδυαστεί με την απαραίτητη αλλαγή στη νοοτροπία που πρέπει να συνοδεύουν τόσο ισχυρές αλλαγές.
Ο ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ, θεωρεί ότι ο ΚΕΝΑΚ αποτελεί ένα σημαντικό κεφάλαιο για το κτήριο. Ωστόσο, η προσπάθεια αυτή είναι πολύ εύκολο να αποβεί μοιραία εάν δεν εφαρμοστεί σωστά. Απαιτείται βούληση, συντονισμός, οργάνωση, ενημέρωση και κίνητρα ώστε να καταστεί ο ΚΕΝΑΚ αυτοδίκαια ένα στοιχείο ορθολογικού σχεδιασμού που θα προσθέτει αξία στα κτήρια.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, ο ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ οφείλει να παραμένει στη διάθεση της διοίκησης για συνεργασία και συμμετοχή σε κάθε είδους επιτροπή και δράση που προσδιορίζεται από τα επιστημονικά και τα επαγγελματικά του ενδιαφέροντα.
Για το Διοικητικό Συμβούλιο
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΛΥΡΟΥΔΙΑΣ
Η ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΜΑΡΙΑ ΚΟΥΡΜΠΑΝΑ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΔΕΚΤΩΝ
¦ ΤΕΕ
> Πρόεδρος κος Χρήστος Σπίρτζης
> Διοικούσα Επιτροπή
> Περιφερειακά Τμήματα
¦ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ
¦ ΤΜΗΜΑΤΑ ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ & ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ
¦ ΣΥΛ. ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ
Πρόεδρος κος Νικόλαος Ζυγούρης
¦ ΠΑΝΕΛ. ΣΥΛ. ΔΙΠΛ. ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ
Πρόεδρος κος Στυλιανός Διαμαντίδης
¦ ΠΑΝΕΛ. ΣΥΛ. ΔΙΠΛ. ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ & ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ
Πρόεδρος κος Στέφανος Ξεκαλάκης
¦ ΠΑΝ. ΣΥΛ. ΔΙΠΛ. ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ & ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ
Πρόεδρος κος Παναγιώτης Μαυρίδης
¦ ΠΑΝΕΛ. ΣΥΛ. ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ
κος Κωνσταντίνος Βαφειάδης
¦ ΣΥΛ. ΔΙΠΛ. ΝΑΥΠΗΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ
Πρόεδρος κος Κωνσταντίνος Σταματάκης
¦ ΣΥΛ. ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΕΡΟΝΑΥΠΗΓΩΝ
Πρόεδρος κος Τριαντάφυλλος Τσιτινίδης
¦ ΠΑΝ. ΣΥΛ. ΔΙΠΛ. ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
Πρόεδρος κος Γιάννης Παπάζογλου
¦ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΟΛΕΟΔΟΜΩΝ & ΧΩΡΟΤΑΚΤΩΝ
Πρόεδρος κα Βιβή Μπάτσου