template

Η αναγνωρισιμότητα της αρχιτεκτονικής. Η κοινωνική αντίληψη, οι οργανώσεις αρχιτεκτόνων και το ΣΑΕ.

Σκέψεις προς διαμόρφωση πρότασης

Έχοντας σαν δεδομένα:

καταγράφω τις σκέψεις μου, προς την δημιουργία μιας πρότασης για την δραστική προώθηση της κοινωνικής αναγνωρισιμότητας της αρχιτεκτονικής, σε σχέση με την σημερινή πρακτική των εθνικών φορέων και του ΣΑΕ.

Η Ευρωπαϊκή αντίληψη και η κοινωνία των πολιτών

Ένα καλό παράδειγμα για το πως αντιλαμβάνεται και αναγνωρίζεται η αρχιτεκτονική ακόμα και σ’ ευρωπαϊκό επίπεδο και ιδιαίτερα από τα όργανα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ) αποτελεί το περιεχόμενο του πολυ σημαντικού 7ου χρηματοδοτικού ερευνητικού προγράμματος (http://www.ekt.gr/fp7/ - Seventh Framework Programme for Research and Development - FP7) και τ’ οποίο για την περίοδο 2007-2013, ανέρχεται στο ποσό των 53,272 δις € !!

Σ’ αυτό αποκαλύπτεται ο αναμφισβήτητος «ρεαλισμός» των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπου, παρ’ όλες τις δηλώσεις και ανακοινώσεις των διαφόρων φόρουμ, μου δίνεται το δικαίωμα να υποθέσω ότι:
η «αρχιτεκτονική» ΔΕΝ υπολογίζεται από την ΕΕ ούτε σαν σημαντικός θεσμός ούτε σαν άξια προς προώθηση κοινωνική παραγωγική λειτουργία.
Και αυτό διότι οι αρμόδιοι έχουν φροντίσει ώστε στα ερευνητικά προγράμματα 2000-2013 να ΜΗΝ εμπεριέχονται καθόλου θέματα άμεσου αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος - μέσω της «αναζήτησης» στους «κωδικούς δράσεων» του FP7 ο καθένας μπορεί να διαπιστώσει ότι η λέξη «αρχιτεκτονική» δεν υφίσταται σ’ όλο το πρόγραμμα..!! Υπάρχουν θέματα «προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς» τα οποία όμως δεν έχουν άμεση σχέση με το αντικείμενο μας - ειδέ Παράρτημα 2.

- Η «αγορά» της έρευνας στον χώρο της αρχιτεκτονικής είναι πολυ περιορισμένη και γι’ αυτό δεν έχει «πιέσει» τα ευρωπαϊκά όργανα προς την δημιουργία αντίστοιχης και περισσότερης θεματολογίας. Ενώ και αυτή που περιορισμένα υπάρχει, έχει αφεθεί από τους επαγγελματίες αρχιτέκτονες στη διαχείριση κύρια της εκπαιδευτικής πανεπιστημιακής κοινότητας.

- Η κοινωνία των πολιτών, θάλεγα στην πλειονότητα της, φαίνεται ότι δεν αναγνωρίζει το «προϊόν» που παράγεται από τις υπηρεσίες του αρχιτεκτονικού λειτουργήματος και τις πρακτικές του αξίες στην καθημερινή ζωή – στην Ελλάδα ο αρχιτέκτονας είναι εν γένει «ο μηχανικός».

είναι ανημέρωτο τόσο για το κόστος σε σχέση με την ποιότητα που μπορούν να προσφέρουν αυτές οι υπηρεσίες όσο και για τα θετικά αποτελέσματα που το κοινωνικό σύνολο και ο καταναλωτής - πολίτης μπορεί τελικά να ωφεληθεί. Όταν δε πολλές φορές αυτάρεσκα υπαινίσσεται ότι γνωρίζει, τις περισσότερες φορές συνδέει την αρχιτεκτονική είτε με τα γυαλιστερά περιοδικά μόδας, σπιτιού, διακόσμησης και life-style, είτε με τα «μεγάλα» δημόσια και ιδιωτικά κτίρια και τις ακριβές κατοικίες - «βίλες», είτε τέλος με το «πόσο όμορφες είναι οι προσόψεις» των σπιτιών και των πολυκατοικιών.

συνδέει την αρχιτεκτονική και τον αρχιτέκτονα κυρίως με τους εύπορους και προνομιούχους και όχι με την πλειονότητα των κατοίκων που κατοικούν και διαμορφώνουν τις πόλεις μας,

λόγω έλλειψης σχετικής εκπαίδευσης και εμπειριών δεν έχει πεισθεί και ως εκ τούτου δεν ασκεί την ανάλογη κοινωνική πίεση για περισσότερη και καλλίτερη αρχιτεκτονική, όπως και με τους τρόπους, (που δυσανάλογα πολλές φορές) το κάνει γι’ άλλους θεσμούς και λειτουργήματα (υγεία-γιατροί, παιδεία-καθηγητές, δικαιοσύνη-δικηγόροι, κλπ).

Είναι φανερό λοιπόν ότι όλα αυτά σε συνδυασμό με τον ανύπαρκτο
εκπαιδευτικό ρόλο της πολιτείας, που την διακρίνει η παντελής έλλειψη πολιτικής και καλών παραδειγμάτων, έχουν σαν αποτέλεσμα

στο ότι ο απαίδευτος κι’ ανημέρωτος, καταναλωτής – πολίτης συμμετέχει και από τη μεριά του στη διαιώνιση του κύκλου της στρεβλής ανάπτυξης της αρχιτεκτονικής και της πολεοδομίας, της αισθητικής και της εικόνας των πόλεων του. Στην ολική δηλαδή υποβάθμιση του περιβάλλοντος του.

Όλ’ αυτά τα χρόνια ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων και το ΣΑΕ διακρίνονται από μια πρακτική εσωστρέφειας όσο αφορά την επικοινωνιακή πολιτική
και την διάχυση του σκοπού και των δράσεων τους στο κοινωνικό σύνολο. Ειδικότερα για το ΣΑΕ, οι στόχοι και το δυναμικό του αναλώνονται κυρίως
στο επίπεδο του Ευρωπαϊκού πολιτικού επηρεασμού, γύρω από την βελτίωση, την διευκόλυνση, την «εναρμόνιση» και την «καλή εξάσκηση» του επαγγέλματος.

Προκειμένου όμως ακόμα και αυτή η «εξάσκηση» να βελτιωθεί και να διευκολυνθεί σε όλα τα επίπεδα, νομοθετικά και κοινωνικά, πρέπει πρωτίστως η κοινωνία των πολιτών να ενημερωθεί και πρακτικά να πεισθεί
για τις αξίες και την χρησιμότητα της αρχιτεκτονικής τόσο στην άμεση βελτίωση της κατοικίας, της γειτονιά, της πόλης, όσο και για την συμμετοχή της στην κρίσιμη αειφόρο ανάπτυξη (ενεργειακός σχεδιασμός, υλικά, τρόποι κατασκευής, κλπ). Θα είναι αυτοί οι ενημερωμένοι πολίτες που στη συνέχεια θ’ αποτελέσουν την κύρια πηγή κοινωνικής πίεσης προς όφελος αφ’ ενός του θεσμού αφ’ ετέρου και το κυριότερο της ποιότητας της ζωής .

Πρόταση: Προς βελτίωση της αναγνωρισιμότητας

Προκειμένου όλ’ αυτά να υλοποιηθούν και να μετατραπούν επιτέλους σε πράξη οι φιλόδοξες βλέψεις που καταγράφονται στα κατά καιρούς κείμενα των συλλόγων και του ΣΑΕ, όπως αυτά που αναφέρω στην αρχή, απαιτείται μια ποιο συστηματική, μακρόχρονη κι’ επίπονη διαδικασία. Πιστεύω δε ότι ωρίμασε ο χρόνος για να να ξεκινήσουν πλέον μέσα από τα όργανα μας, εθνικά και διεθνή, οι δράσεις και οι πρακτικές Εξωστρέφειας.
Λέξεις-κλειδιά δε γι’ αυτές είναι οι πολυ δύσκολες στην εφαρμογή τους: «Εκλαΐκευση» και «Διάχυση» - των σκοπών και των αποτελεσμάτων / παραδειγμάτων της καλής πρακτικής.

Το υπάρχον διαθέσιμο δυναμικό τόσο σε τοπικό επίπεδο - ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ όσο και Ευρωπαϊκό – ΣΑΕ, δεν αρκεί για κάτι τέτοιο, διότι τα μέλη τους δεν εξειδικεύονται στο αντικείμενο και το κυριότερο αναλώνονται στη διαχείριση των υπαρχόντων θεμάτων των οργανώσεων τους. Επομένως κάποιοι άλλοι, μαζί με ειδικούς, πρέπει ν’ ασχοληθούν συστηματικά μ’ αυτό το θέμα.

Όσο δε αφορά το ΣΑΕ προτείνω να δημιουργηθεί μια ομάδα εργασίας σε απ’ ευθείας σχέση με το εκτελεστικό γραφείο, ή μέσα στο θεματικό του πλαίσιο: «Αρχιτεκτονική και Κοινωνία». Αυτή με την συνδρομή επίσης των ειδικών θα καταστρώσει, θα εισηγηθεί την στρατηγική, και τέλος θα φροντίσει σε συνεργασία με τ’ άλλα όργανα την υλοποίηση του σχεδίου.

...Οι πολίτες και οι πόλεις μας απαιτούν την παρέμβαση μας.
Όμως, ο ανταγωνισμός και η αγορά δεν επιτρέπουν και ούτε πλέον συγχωρούν τους ερασιτέχνες.

...Οι οργανώσεις των αρχιτεκτόνων προκειμένου να προωθήσουν την αναγνωρισιμότητα και τις αξίες της αρχιτεκτονικής, αλλάζοντας τις μέχρι σήμερα εσωστρεφείς πρακτικές τους με Δράσεις Εξωστρέφειας, θάπρεπε να φροντίσουν να ενημερώσουν και να πείσουν τη κύρια ομάδα - στόχο ενδιαφέροντος:
την κοινωνία των πολιτών.

...Πρέπει επιτέλους να βρεθεί ο δραστικός τρόπος έτσι ώστε το περιεχόμενο της πολυσυζητημένης, μόνο μεταξύ μας, Ευρωπαϊκής Λευκής Βίβλου: «Αρχιτεκτονική και Ποιότητα Ζωής» (Έκδοση του ΣΑΕ) να αφομοιωθεί και να γίνει μέρος της συνείδησης πρωτίστως των Ευρωπαίων πολιτών.