Προηγούμενη σελίδα

Μητροπολιτικό πάρκο στο Γουδί και το Γήπεδο του Παναθηναϊκού

Α.Π. 31524, Αθήνα 2 Φεβρουαρίου 2004

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΣΤΟ ΓΟΥΔΙ και το Γήπεδο του ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΥ

Το Δ.Σ. του ΣΑΔΑΣ – Πανελλήνιας Ένωσης Αρχιτεκτόνων εκφράζει την έντονη αντίθεσή του στην επιχειρούμενη διαδικασία χωροθέτησης του νέου συγκροτήματος του Παναθηναϊκού στην περιοχή «Γουδί». Το νέο συγκρότημα προβλέπεται να περιλαμβάνει νέο ποδοσφαιρικό γήπεδο, αθλητικές εγκαταστάσεις των ερασιτεχνικών τμημάτων του σωματείου (νέες ή/και με χρήση των ολυμπιακών εγκαταστάσεων που κατασκευάζονται στο χώρο) και λειτουργίες εμπορίου και αναψυχής. Η χωροθέτησή του έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τις θεσμοθετημένες διαδικασίες πολεοδομικού σχεδιασμού για το πολεοδομικό συγκρότημα της πρωτεύουσας, τα υφιστάμενα χαρακτηριστικά του χώρου, το δημόσιο συμφέρον και το κοινό αίσθημα κατοίκων, φορέων και δημοτικών αρχών στην περιοχή. Ταυτόχρονα, ανατρέπει τις ήδη δρομολογημένες εξελίξεις για τη δημιουργία του Μητροπολιτικού Πάρκου Γουδί – Ιλισός και αναιρεί δεσμεύσεις για τη μεταολυμπιακή εξέλιξη του χώρου. Συγκεκριμένα, η χωροθέτηση του νέου συγκροτήματος έρχεται σε ευθεία αντίθεση με :

α. Το θεσμικό καθεστώς του χώρου

• Ο χώρος, στην ευρύτερη περιοχή των ανενεργών στρατοπέδων και τις υπόλοιπες ελεύθερες εκτάσεις στο Γουδί προβλέπεται από το Ρυθμιστικό Σχέδιο της Αθήνας (1985) ως «Μητροπολιτικός Χώρος Πρασίνου» με πολιτιστικές και αθλητικές χρήσεις σε ποσοστό 10%, ποσοστό που ήδη υπερκαλύπτεται από τις υφιστάμενες αθλητικές εγκαταστάσεις των όμορων δήμων.
• Η συγκεκριμένη περιοχή χωροθέτησης του ποδοσφαιρικού γηπέδου ανήκει σε έκταση 965 στρεμμάτων που παραχωρήθηκαν με το νόμο 732/77 και την Υ.Α. 17538/Φ5530 στους δήμους Αθηναίων, Παπάγου και Ζωγράφου, με στόχο «…τη δημιουργία ελεύθερων χώρων πρασίνου και ήπιου αθλητισμού …», παραχώρηση που δεν έχει υλοποιηθεί με ευθύνη του Υπ. Εθνικής Άμυνας.
• Το σύνολο της έκτασης βρίσκεται εντός της «Β΄ Ζώνης προστασίας Υμηττού» στην οποία επιτρέπονται μόνο εγκαταστάσεις δημοσίου ενδιαφέροντος και σε καμία περίπτωση εμπορικές χρήσεις ή χρήσεις αναψυχής.
• Το σύνολο της έκτασης των 965 στρεμμάτων (ως πυρήνας) καθώς και μία ευρύτερη ζώνη «ελέγχου» γύρω από αυτήν έχουν αναγνωριστεί από τον Οργανισμό Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας (ΟΡΣΑ) ως περιοχή δημιουργίας του Μητροπολιτικού Πάρκου της Αθήνας.

• Για τις δημιουργούμενες Ολυμπιακές εγκαταστάσεις στο χώρο υπάρχει η δέσμευση αποσυναρμολόγησης και απομάκρυνσής τους μετά τους αγώνες.

β. Τις χρήσεις γης της άμεσης και της ευρύτερης περιοχής

Στην ευρύτερη περιοχή του προτεινόμενου χώρου υπάρχει ένας πυκνός οικιστικός ιστός των Δήμων Αθηναίων, Ζωγράφου, Παπάγου, Ν Ψυχικού και Χολαργού.

• Στην ευρύτερη περιοχή υφίστανται και λειτουργούν :
• Εννέα πολιτικά και στρατιωτικά νοσοκομεία
• Τρία υπουργεία.
• Αθλητικές εγκαταστάσεις των Δήμων Αθηναίων, Ζωγράφου και Παπάγου καθώς και το κέντρο εκπαιδεύσεως ιππασίας (ΚΕΙΠ)
• Εκπαιδευτικά ιδρύματα με κυριότερο το ΕΜΠ και τα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία, αλλά και σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
• το «Άλσος Ελληνικού Στρατού». Στα υφιστάμενα κτίρια τα οποία ανακαινίζονται προβλέπεται να στεγάσουν πολιτιστικές χρήσεις (ήδη σε ένα από τα κτίρια φιλοξενείται η «εθνική γλυπτοθήκη»).
• Τοπικά πάρκα και άλση των όμορων δήμων.
• Στην ίδια έκταση έχουν προγραμματιστεί να λάβουν χώρα σημαντικά αγωνίσματα στο πλαίσιο των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, όπως το μοντέρνο πένταθλο και το badminton (αντιπτέριση), με νέες κτιριακές εγκαταστάσεις μεγάλων διαστάσεων, κάποιες από τις οποίες αναμένεται να παραμείνουν και μετά τους αγώνες. Επίσης, σε έκταση που παραχωρείται στο ΕΜΠ, δημιουργείται τμήμα του «Ολυμπιακού χωριού τύπου» με μεταολυμπιακή χρήση φοιτητικών εστιών.
• Τέλος, στην έκταση του ανενεργού στρατοπέδου «» προγραμματίζεται η εγκατάσταση όλων των υπηρεσιών της «Εθνικής Βιβλιοθήκης».

Την αντιφατικότητα και τον παραλογισμό της αποσπασματικής διαδικασίας χωροθετήσεων τονίζει η πρόσφατη υπαγωγή τμήματος του χώρου ως προτεινόμενου για εγκατάσταση Σταθμού Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων του Δήμου Αθηναίων (Ν. 3164, ΦΕΚ Α’ 176/2.3.2003).

γ. Το φυσικό περιβάλλον

Όπως έχει ήδη αναφερθεί ο υπόψη χώρος ανήκει στη Β΄ Ζώνη Προστασίας του Υμηττού. Το δεδομένο αυτό καταδεικνύει τη σημασία του χώρου και της ευρύτερης περιοχής «Γουδί» ως περιοχής μετάβασης από το αστικό στο περιαστικό φυσικό περιβάλλον.

Ταυτόχρονα, σε απόσταση μικρότερη των 200μ. από το συγκεκριμένο χώρο, διέρχεται ο κύριος – σε φυσική ακόμη κατάσταση – κλάδος του ποταμού Ιλισού. Επίσης, ο υπόψη χώρος αποτελεί μία από τις τελευταίες αδόμητες εκτάσεις στο εσωτερικό του αστικού ιστού της πρωτεύουσας και ιδιαίτερα του κέντρου της, με σημαντικά τμήματα φυσικού πρασίνου τα οποία διατηρούν ακόμη εξαιρετικές ποιότητες.

δ. Η ιστορικότητα του χώρου

Η ευρύτερη περιοχή «Γουδί» συνδέεται με σημαντικούς σταθμούς της νεώτερης ιστορίας όπως κίνημα του Στρατιωτικού Συνδέσμου το 1909, την εκτέλεση των «έξι» της μικρασιατικής καταστροφής, τις δίκες και εκτελέσεις στελεχών του κομουνιστικού κόμματος κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου μεταξύ των οποίων και ο Ν. Μπελογιάννης, και την ενεργή εμπλοκή των στρατιωτικών μονάδων της περιοχής στο πραξικόπημα του 1967 και στην καταστολή της φοιτητικής εξέγερσης του 1973. Επίσης συνδέεται με τις πρώτες προσπάθειες δημιουργίας νοσοκομειακής υποδομής στη χώρα και ειδικά με τον ιστορικό χώρο του «φθισιατρείου Σωτηρία». Η ιστορία αυτή έχει αποτυπωθεί στο χώρο με την ύπαρξη κτιρίων ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής.

Τα παραπάνω δεδομένα, σε συνδυασμό με το χαρακτήρα και τις απαιτήσεις του νέου συγκροτήματος (αθλητικού, εμπορικού, αναψυχής) σε χώρο και υποδομές καταδεικνύουν το ασύμβατο της εγκατάστασής του στην υπόψη περιοχή. Οι αντιρρήσεις στο όλο σχέδιο εδράζονται κυρίως στα παρακάτω σημεία :

• Η δημιουργία του νέου συγκροτήματος θα διασπάσει το ενιαίο της έκτασης και θα ακυρώσει οριστικά την προοπτική δημιουργίας του Μητροπολιτικού Πάρκου Γουδί - Ιλισός. Ο τελευταίος ενιαίος αδόμητος χώρος στην κεντρική περιοχή της Αθήνας θα δομηθεί και θα κατακερματιστεί ανεπανόρθωτα καθώς οι υπολειπόμενες ελεύθερες εκτάσεις δε θα μπορούν να λειτουργήσουν συνδεδεμένες μεταξύ τους. Πέρα από αυτό, η δημιουργία του νέου συγκροτήματος, επιφέρει μία σειρά από άμεσες επιπτώσεις και ασυμβατότητες.

• Ασυμβατότητα με το θεσμικό πλαίσιο. Οι προβλεπόμενες ήπιες αθλητικές δραστηριότητες υπερκαλύπτονται από τα υφιστάμενα δημοτικά αθλητικά κέντρα και από τις Ολυμπιακές εγκαταστάσεις. Αντίθετα, δεν υλοποιείται η θεσμική επιταγή για τη δημιουργία πόλου πρασίνου υπερτοπικού χαρακτήρα. Επίσης πρέπει να τονιστεί ότι η δημιουργία του συγκροτήματος έρχεται σε αντίθεση με τις δεσμεύσεις που προβλέπονται από το θεσμικό πλαίσιο της Β΄ Ζώνης προστασίας Υμηττού.

• Ασυμβατότητα με τις υφιστάμενες χρήσεις και τις τάσεις ανάπτυξης των όμορων ενοτήτων. Η ύπαρξη στην άμεση περιοχή ευαίσθητων χρήσεων όπως τα νοσοκομεία δημιουργεί έντονες επιφυλάξεις για την παράλληλη χωροθέτηση ενός συγκροτήματος, η λειτουργία του οποίου θα επιφέρει σημαντικές οχλήσεις διαφόρων τύπων. Πέραν αυτού όμως, η ανάπτυξη ενός πυκνού οικιστικού ιστού στους όμορους δήμους αλλά και στο σύνολο της πρωτεύουσας επιβάλλει πολεοδομικά τη διατήρηση και αξιοποίηση των δημόσιων ελεύθερων εκτάσεων για τη δημιουργία χώρων πρασίνου και φυσικής αναψυχής. Πολύ περισσότερο δε, όταν αυτό προβλέπεται και από το θεσμικό πλαίσιο.

• Ασυμβατότητα με τα φυσικά και μορφολογικά χαρακτηριστικά του χώρου. Η δημιουργία του συγκροτήματος σε κάθε περίπτωση θα επιβαρύνει το φυσικό περιβάλλον. Θα συμβάλει στην παραπέρα υποβάθμιση του ρέματος του Ιλισού, θα αποκόψει την επικοινωνία (φυσική και οπτική) με τον ορεινό όγκο του Υμηττού και θα δημιουργήσει σημαντικές οχλήσεις στις υφιστάμενες ενότητες φυσικού πρασίνου. Ακόμη θα δημιουργήσει σημαντική μεταβολή στην κλίμακα και τη μορφή του υφιστάμενου συνόλου μονώροφων και διώροφων κτισμάτων στο εσωτερικό σημαντικών αδόμητων εκτάσεων.

• Ασυμβατότητα με τη χωρητικότητα της περιοχής. Στην υπόψη περιοχή δεν υπάρχει ενιαία έκταση αντίστοιχης αυτής που απαιτείται για την εγκατάσταση του νέου συγκροτήματος, εκτός αν στο όλο σχέδιο περιληφθεί και η κατεδάφιση υφιστάμενων κτισμάτων με αρχιτεκτονική και ιστορική αξία. Η, πράγμα ακόμη χειρότερο, η επέμβαση σε χώρους πρασίνου ή στο ρέμα του Ιλισού.

• Ασυμβατότητα με το κοινό αίσθημα κατοίκων και φορέων των όμορων περιοχών. Ο χώρος ήδη από το 1975 διεκδικείται για τη δημιουργία πάρκου μητροπολιτικού χαρακτήρα και η αίσθηση αυτής της προοπτικής έχει ιδιαίτερα εμπεδωθεί στους κατοίκους μετά την ανάθεση, ολοκλήρωση και παραλαβή της μελέτης για το «Μητροπολιτικό Πάρκο Γουδί – Ιλισός».

Με βάση τις εκτιμήσεις αυτές, σήμερα, όπως έχει γίνει κατανοητό, η μόνη θεμιτή επιδίωξη για το σύνολο του χώρου είναι η δημιουργία του Μητροπολιτικού Πάρκου «Γουδί – Ιλισός». Αυτό πρέπει να γίνει χωρίς αντιφατικούς και αποσπασματικούς σχεδιασμούς και χωροθετήσεις, μέσω μίας συγκροτημένης πολιτικής που θα οδηγήσει ώστε μεγάλο τμήμα του Πάρκου να είναι έτοιμο να λειτουργήσει την εποχή των αγώνων της Ολυμπιάδας 2004. Μία τέτοια πολιτική έχει ως προϋπόθεση τη θεσμοθέτηση του Μητροπολιτικού Πάρκου ως μεταολυμπιακής χρήσης του χώρου και το συγκερασμό της ολυμπιακής λειτουργίας με τις κατευθύνσεις σχεδιασμού του Πάρκου, για τη δημιουργία ενός χώρου «υψηλής οικολογικής ποιότητας».

Ο εν γένει σχεδιασμός για καθορισμό χρήσεων και δραστηριοτήτων στην μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας καθιστά αναγκαία την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση «πιέσεων και αιτημάτων» και για αθλητικά – ποδοσφαιρικά γήπεδα. Δεν μπορεί όμως περιπτωσιολογικά να αντιμετωπίζονται προβλήματα μείζονος σημασίας.

Οι Ολυμπιακές εγκαταστάσεις μπορεί και πρέπει να εξυπηρετήσουν και τις ανάγκες των Ποδοσφαιρικών Σωματείων συνυπολογίζοντας όλες τις δυνατότητες και τους προσφερόμενους χώρους στην ευρύτερη περιοχή.

Για το Διοικ. Συμβούλιο

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
Τ. ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Θ. ΠΑΠΠΑΣ

Αρχή σελίδας