Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων
Α.Π. 31394, Αθήνα 18 Δεκεμβρίου 2003
Προς
τον Υπουργό Πολιτισμού
κ. Ευάγγελο Βενιζέλο
Μπουμπουλίνας 20-22
10680 Αθήνα
Κοινοποίηση:
1. Γεν.Γραμματέα ΥΠΠΟ κ.Στ.Μενδώνη
2. Γενική Διεύθυνση Μελετών Μουσείων
3. Διεύθυνση Νεώτερης και Σύγχρονης Πολιτιστικής Κληρονομιάς ΥΠΠΟ
4. Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο
5. 6η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων
6. ΤΕΕ Τμήμα Ηπείρου.
7. 4η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων
8. Μ.Μ.Ε. - Εφημερίδες
9. Ενημερωτικό Δελτίο Τ.Ε.Ε.
Θέμα: Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων (1965 -1966), αποτελεί κορυφαίο έργο του Άρη Κωνσταντινίδη, έργο καταξιωμένο διεθνώς ως ένα εξαιρετικό δείγμα μουσείου, που βασίζεται σε μία αυστηρή τυπολογία εναλλαγής κλειστών και ημιυπαίθριων χώρων, μιας οργανικής αλληλουχίας δηλαδή εκθεσιακών χώρων και αίθριων που συνδέονται μέσω μιας γραμμικής κίνησης. Η αμφίδρομη σχέση μεταξύ της κάτοψης και της τομής του κτιρίου, αποτέλεσμα της καθαρής λειτουργίας του, δημιουργεί κενά και πλήρη στοιχεία στις όψεις του μουσείου, καθώς και μία εναλλαγή στα ύψη των όγκων του.
Η αρχική σύλληψη του μουσείου προϋποθέτει την χρήση υλικών στην φυσική τους μορφή όπως το εμφανές και ανεπίχριστο σκυρόδεμα, την εμφανή λιθοδομή, τα ξύλινα κουφώματα και τις σιδεριές των αίθριων, στοιχεία που συναντιόνται αυτούσια και στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κομοτηνής (1967), έργο του ίδιου αρχιτέκτονα.
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων εκτιμά ότι τα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη υπό τον τίτλο : «Επέκταση και Εκσυγχρονισμός Αρχαιολογικού Μουσείου Ιωαννίνων» (προμελέτη 1997, μελέτη 02/2001, Αρ. Αδείας 29/2001 Δήμου Ιωαννιτών) και που συγχρηματοδοτούνται από το Γ’ ΚΠΣ 2000-2006, αποτελούν μία αδόκιμη μορφή επέμβασης σε ένα αρχιτεκτονικό έργο που αποτελεί σημείο αναφοράς για τους Έλληνες Αρχιτέκτονες αλλά και που διδάσκεται στις Αρχιτεκτονικές Σχολές της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Δυστυχώς, με τα προβλεπόμενα στη μελέτη :
- Κατεδαφίζονται τμήματα των όψεων του κτιρίου από εμφανή λιθοδομή, καθώς δημιουργούνται νέοι είσοδοι και διευρύνονται οι ζώνες των παραθύρων.
- Κλείνονται και ενσωματώνονται ημιυπαίθριοι χώροι, (ακολουθώντας τη νοοτροπία των αυθαίρετων κατασκευών).
- Αλλοιώνεται η μορφή του δώματος μέσω συστάδας κλιματιστικών μονάδων.
- Κλείνει ο χώρος κάτω από το πρόπυλο της εισόδου και εντάσσεται στο υπόγειο, αλλοιώνοντας την αρχιτεκτονική και νοηματική σαφήνεια της εισόδου του Μουσείου.
- Αποξηλώνονται όλα τα ξύλινα κουφώματα και αντικαθίστανται με κουφώματα αλουμινίου, (αντί της επιβαλλόμενης συντήρησης των αυθεντικών ξύλινων κουφωμάτων).
Ταυτόχρονα, διαφοροποιούνται οι έως τώρα συνθήκες λειτουργίας του μουσείου προς όφελος άλλων χρήσεων:
- Η έκτη αίθουσα εκθέσεων μετατρέπεται σε Αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων και οι παρακείμενοι ημιυπαίθριοι χώροι μετατρέπονται σε βεστιάριο και café.
- Επεκτείνονται σημαντικά τα γραφεία της ΙΒ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων, καταλαμβάνοντας μεγάλο τμήμα της βόρειας πλευράς του κυρίως επιπέδου (στάθμη 2), καθώς και τμήμα του υπογείου.
Τα παραπάνω, εκτός από τη λειτουργική ασάφεια που προκαλούν, αλλοιώνουν το περίγραμμα του κτιρίου με την ενσωμάτωση ημιυπαίθριων χώρων, και έχουν ως αποτέλεσμα την βάναυση αλλαγή των τριών εκ των τεσσάρων όψεων του κτιρίου (Βορινή, Ανατολική και Δυτική).
Κύριε Υπουργέ,
Κανείς δεν αρνείται την ανάγκη συντήρησης και επισκευής ενός κτιρίου, ανάγκη που προκύπτει από την φυσιολογική φθορά, όπως αυτή της αλλαγής των μονώσεων ή της επισκευής των ξύλινων κουφωμάτων. Όμως, η λογική των επιχειρούμενων επεμβάσεων προκαλεί θλίψη για το πρόσθετο γεγονός ότι, ακόμα και σήμερα, ένα τόσο σημαντικό έργο σύγχρονης αρχιτεκτονικής αντιμετωπίζεται μέσα από μία ωφελιμιστική λογική εξυπηρέτησης εφήμερων αναγκών, που είναι αντίθετες με την αρχική ιδέα του κτιρίου και στην προσπάθεια για «εκσυγχρονισμό» του μουσείου, καταστρέφεται και αναιρείται η μοναδική αρχιτεκτονική του ποιότητα.
Η υπόθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου Ιωαννίνων έρχεται ως συνέχεια αυτής του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών, για την επικείμενη καταστροφή του οποίου σας ενημερώσαμε με την από 11/09/03 επιστολή μας, ζητώντας την άμεση παρέμβασή σας. Η μέχρι τώρα αντιμετώπιση των δύο αυτών περιπτώσεων, μας κάνει να πιστεύουμε ότι ακόμα και εάν η υπηρεσία σαςεπρόκειτο να ακολουθήσει τις αρχικές προδιαγραφές και κατασκευαστικές λεπτομέρειες κατά τη φάση των εργασιών, θα ήταν πολύ δύσκολο να τις εφαρμόσει ορθά, καθώς προκύπτει πλέον ότι στερείται του απαιτούμενου βαθμού γνώσεων και ευαισθησίας για την αντιμετώπιση έργων αντίστοιχης δυσκολίας.
Κύριε Υπουργέ, το Δ.Σ. του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων ζητά επειγόντως την διακοπή όλων των εργασιών στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων και την αναπροσαρμογή της μελέτης η οποία θα αποκαθιστά το κτίριο στην αρχική του μορφή, με την τήρηση όλων των αυθεντικών κατασκευαστικών στοιχείων και υλικών.
Παράλληλα ζητούμε τον άμεσο χαρακτηρισμό και την προστασία του Μουσείου Ιωαννίνων με τον περιβάλλοντα χώρο του, καθώς και του Αρχαιολογικού Μουσείου Κομοτηνής, ώστε να αποτραπεί μία αντίστοιχη εξέλιξη.
Γνωρίζοντας ότι τα σημαντικά έργα της σύγχρονης αρχιτεκτονικής του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα έχουν καταξιωθεί ιστορικά σε όλη την Ευρώπη, ελπίζουμε ότι με την συνδρομή σας θα μπορούσε και στην Ελλάδα να υπάρξει αντίστοιχη μέριμνα για την προστασία σύγχρονων έργων μεγάλης αρχιτεκτονικής αξίας.
Για το Διοικ. Συμβούλιο
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
Τ. ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Θ. ΠΑΠΠΑΣ