H «Όαση», κτίριο του Άρη Κωνσταντινίδη
Α.Π. 30792, Αθήνα 24 Ιουλίου 2003
Προς
1. Τον Δήμαρχο Ιωαννιτών
κ. Νίκο Γκόντα
Πλ. Ανδρέα Παπανδρέου 5
45221 Ιωάννινα
2. «Ξενία» Ξενοδοχείο Δ.Ε.Τ.Α.Ι.
Δωδώνης 33Α
45121 Ιωάννινα
Κοινοποίηση: Υπουργό Πολιτισμού
Γενικό Γραμματέα ΥΠ.ΠΟ.
Διεύθυνση Λαϊκού Πολιτισμού ΥΠ.ΠΟ.
ΣΤ΄ Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων
Μ.Μ.Ε. - Εφημερίδες
Ενημερωτικό Δελτίο Τ.Ε.Ε.
H «Όαση», κτίριο του Άρη Κωνσταντινίδη (1971), ακολούθησε την κατασκευή του Αρχαιολογικού Μουσείου Ιωαννίνων (1965-66), έχοντας μια τυπολογική συγγένεια με το εξαίρετο αυτό έργο.
Η υπόθεση της «Όασης» έχει αναδειχθεί σε σημαντικό ζήτημα για την πόλη των Ιωαννίνων, καθώς ο Δήμος προσπαθεί να μισθώσει το κτίριο και οι προτάσεις των μισθωτών περιλαμβάνουν μεγάλης κλίμακας επεμβάσεις στο γύρω χώρο, με σκοπό την επέκταση της χρήσης του και τη μεγιστοποίηση της απόδοσής του.
Ήδη, η πρώτη πρόταση που προέβλεπε την συνολική κάλυψη του κτιρίου και του γύρω χώρου με μεταλλικό σκελετό και γυαλί, απορρίφθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο (15.04.2003) ενώ μια δεύτερη που προβλέπει αντίστοιχη κάλυψη του εξωτερικού περιβάλλοντος χώρου σε ύψος 7 μέτρων, εγκρίθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο την 17.07.2003. Είναι ενδεικτικό ότι αυτές οι κατασκευές προβλέπεται να καλύψουν και τα δέντρα γύρω από το κτίριο δημιουργώντας ένα είδος θερμοκηπίου. Για το θέμα αυτό έχει ήδη παρέμβει το Τμήμα Ηπείρου του Τ.Ε.Ε. με εκτενείς περιγραφές των προτεινόμενων επεμβάσεων.
Για το κτίριο της «Όασης» εκκρεμεί πρόταση χαρακτηρισμού από την 6η Εφορεία
Νεωτέρων Μνημείων (07.04.2003) που περιλαμβάνει και τον περιβάλλοντα χώρο.
Η θετική εισήγηση της Διεύθυνσης Λαϊκού Πολιτισμού του ΥΠ.ΠΟ. απεστάλη
την 20.05.2003 προς τον δήμο Ιωαννιτών, στην ιδιοκτησία του οποίου ανήκει
το κτίριο.
Ενώ η διαδικασία χαρακτηρισμού της «Όασης» βρίσκεται σε εξέλιξη, η 6η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων εγκρίνει με έγγραφό της (27.06.2003) εργασίες επισκευής του κτιρίου. Όμως, στις προτάσεις της μισθώτριας εταιρείας προβλέπεται, εκτός των άλλων, η ενσωμάτωση των ημιυπαίθριων χώρων καθώς και δύο νέες εξωτερικές προσβάσεις στο δώμα του κτιρίου με μεταλλικές κλίμακες πλάτους δύο μέτρων, στοιχεία που δεν συνηγορούν στην ορθή αντιμετώπιση ενός προστα-τευόμενου κτιρίου καθώς και το σεβασμό της στατικής συμπεριφοράς του.
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων θεωρεί ότι οι οποιεσδήποτε εργασίες, θα πρέπει να εγκριθούν από την Υπηρεσία ή το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων μετά τον χαρακτηρισμό του κτιρίου, όπου θα πρέπει να υποβληθούν και οι τυχόν προτάσεις για διαμόρφωση του χαρακτηρισμένου εξωτερικού περιβάλλοντος χώρου. Πρωθύστερες ενέργειες του Δημοτικού Συμβουλίου ή της 6ης Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων αποτελούν παραβίαση της νόμιμης διαδικασίας. Σε κάθε περίπτωση μετά την ολοκλήρωση των διαδικασιών χαρακτηρισμού πρέπει να ληφθεί μέριμνα για την έκδοση και οικοδομικής άδειας, από το αρμόδιο Πολεοδομικό Γραφείο.
Η ανάγκη επανεξέτασης του ζητήματος προκύπτει τόσο από τη σημασία του συγκεκριμένου αρχιτεκτονικού έργου, όσο και από τη θέση του. Το κτίριο της «Όασης» βρίσκεται στο κέντρο της πλατείας των Ιωαννίνων και η σχέση του με τον περιβάλλοντα χώρο αποτελεί σημαντικό ζήτημα, που αφορά τη φυσιογνωμία του δημόσιου χώρου της πόλης. Η ενοποίηση του κέντρου της πόλης που έχει εξαγγείλει ο Δήμος, μπορεί να προσφέρει εξαιρετική ευκαιρία να επαναπροσδιορισθεί ο δημόσιος χώρος της πόλης και μάλιστα καθώς αυτή φτάνει από την κεντρική πλατεία μέχρι τα Λιθαρίτσια, τα δυο έργα του Άρη Κωνσταντινίδη που βρίσκονται στα Ιωάννινα, δηλαδή η «Όαση» και το Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων θα μπορούσαν να αποτελέσουν ισχυρά σημεία αναφοράς του δημόσιου χώρου της πόλης, ευρισκόμενα και τα δυο στη ζώνη ενοποίησης. Για να γίνει όμως εφικτή αυτή η σύνδεση είναι απαραίτητο ο περιβάλλων χώρος της «Όασης» να διατηρήσει το δημόσιο χαρακτήρα του αντί να εκχωρείται για εκμετάλλευση χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ούτε ο αποκλεισμός της θέας προς τη λίμνη, αλλά ούτε και η κατακερμάτιση του δημόσιου χώρου και η προοδευτική ιδιωτικοποίησή του.
Όλη η ιστορία της αρχιτεκτονικής φαίνεται να θεμελιώνεται στη συνάρθρωση του ιδιωτικού και του δημοσίου, του εσωτερικού και του εξωτερικού. Η υπόθεση της «Όασης» δεν αφορά μόνο τη διάσωση ενός σημαντικού αρχιτεκτονικού έργου αλλά και τη διαπραγμάτευση αυτού του ορίου μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού, εξωτερικού κι εσωτερικού, που στη σύγχρονη εποχή χαρακτηρίζεται από ασάφεια, απροσδιοριστία και διαρκή επαναδιαπραγμάτευση. Η ανάγκη περιφρούρησης του δημόσιου χώρου της πόλης συνώνυμου με το διάλογο και το συμ-μερισμό, που καταβροχθίζεται από τον διαρκώς εξαπλούμενο ιδιωτικό χώρο και τις στρατηγικές κατανάλωσης που αυτός επιβάλλει, αφορά τόσο τις αρχές όσο και τους πολίτες καθώς είναι ταυτόσημη με την ανάγκη προάσπισης της ίδιας της πόλης που προϋποθέτει την κοινότητα, το «από κοινού», δηλαδή το δημόσιο χώρο.
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων καλεί το δημοτικό συμβούλιο του δήμου Ιωαννιτών να επανεξετάσει το όλο θέμα μέσα από μία συνολική θεώρηση, όπου το μέλλον του δημόσιου χώρου της πόλης θα αποτελέσει κοινό σημείο αναφοράς, αναδεικνύοντας τα έργα υψηλής αρχιτεκτονικής αξίας