Επεμβάσεις στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών
Α.Π. 30788, Αθήνα 11 Σεπτεμβρίου 2003
Προς
τον Υπουργό Πολιτισμού
κ. Ευάγγελο Βενιζέλο
Μπουμπουλίνας 20-22
10680 Αθήνα
Κοινοποίηση:
1. Γεν. Γραμματέα ΥΠΠΟ κ. Στ. Μενδώνη
2. Γενική Διεύθυνση Μελετών Μουσείων
3. Διεύθυνση Λαϊκού Πολιτισμού ΥΠΠΟ
4. Α΄ Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων
5. Μ.Μ.Ε. - Εφημερίδες
6. Ενημερωτικό Δελτίο Τ.Ε.Ε.
Θέμα: Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών
Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών, ένα από τα σημαντικότερα μουσεία σε διεθνές επίπεδο, κατασκευάστηκε την περίοδο 1860-1889 πάνω σε σχέδια του L. Lange, τα οποία τροποποιήθηκαν και συμπληρώθηκαν από τον Ε. Ziller.
Η έκθεση έγινε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο από τον μεγάλο αρχαιολόγο Χρήστο Καρούζο (τότε διευθυντή του μουσείου), την σύζυγό του Σέμνη Καρούζου και τους συνεργάτες τους. Το μουσείο είναι διεθνώς γνωστό για τον απέριττο τρόπο παρουσίασης των έργων καθώς και για την ορθή χρήση του φυσικού φωτισμού.
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων εκτιμά ως ιδιαίτερα σημαντικές τις επικείμενες εργασίες επισκευής και αποκατάστασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών, καθώς προβλέπεται:
- εκτεταμένη χρήση ψευδοροφών στους εκθεσιακούς χώρους του μουσείου μετά την εγκατάσταση συστήματος κλιματισμού.
- αισθητή μείωση του φυσικού φωτισμού των εκθεσιακών χώρων με αντίστοιχη σημαντική αύξηση του τεχνητού φωτισμού.
- πιθανή αποξήλωση των δαπέδων.
- αντικατάσταση των παλαιών δρύινων προθηκών με ταυτόχρονη αλλαγή του τρόπου έκθεσης.
Επειδή το κτίριο του Αρχαιολογικού Μουσείου αποτελεί προστατευόμενο μνημείο και ένα από τα σημαντικότερα κτίρια της πόλης των Αθηνών, χαρακτηρισμένο ήδη από το 1952 με την πρώτη πράξη χαρακτηρισμού κτιρίων, (υπουργική απόφαση αριθ.21980/250 ΦΕΚ 54/05.03.1952), θεωρούμε ότι οι όποιες αποφάσεις για πιθανές επεμβάσεις οφείλουν να γίνουν με την μέγιστη δυνατή προσοχή.
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων:
Α. Εκτιμά ως μη δόκιμο τον συγκεκριμένο τρόπο επέμβασης στο κτίριο και ως εκ τούτου ζητά την άμεση αλλαγή της μελέτης εγκατάστασης κλιματισμού, ώστε να μην αλλοιώνεται ο χαρακτήρας των εκθεσιακών χώρων του μουσείου, ως αποτέλεσμα της σημαντικής μείωσης του ύψους των αιθουσών. Αυτό άλλωστε ακολουθείται σε αντίστοιχα ιστορικά κτίρια διεθνώς στα οποία τοποθετήθηκε εκ των υστέρων σύστημα κλιματισμού.
Β. Η οποιαδήποτε επέμβαση στις επιφάνειες φυσικού φωτισμού και στα σιδηρά κουφώματα των εκθεσιακών χώρων μας βρίσκει τελείως αντίθετους, καθώς μια μείωση του φυσικού φωτισμού θα ανέτρεπε ένα από τα κύρια στοιχεία της λογικής αυτού του κτιρίου που το έχουν άλλωστε καταστήσει διεθνώς κορυφαίο παράδειγμα τρόπου έκθεσης αρχαιολογικών συλλογών και κυρίως γλυπτών που ως γνωστόν απαιτούν φυσικό φωτισμό.
Γ. Τυχόν αποξήλωση των δαπέδων επιβάλλεται να αποκλεισθεί ως αδόκιμη επέμβαση στο κτίριο. Επισημαίνουμε ότι αντίστοιχο δάπεδο υπάρχει στο μουσείο Γκούγκενχάιμ της Βενετίας που βεβαίως δεν έχει αντικατασταθεί.
Δ. Η έκθεση των συλλογών του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών, που έγινε από τον Χρήστο και τη Σέμνη Καρούζου, έχει καταξιωθεί διεθνώς και θεωρείται παραδειγματική ως προς τον άμεσο και λιτό τρόπο παρουσίασης των εκθεμάτων.
Θεωρούμε ότι η διατήρηση των παλαιών δρύινων προθηκών ενισχύει τη λογική του τρόπου έκθεσης που ακολουθεί το αρχαιολογικό μουσείο. Είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι η πρόσφατη επανέκθεση των ελληνορωμαϊκών συλλογών του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης (1999), βασίστηκε στον τρόπο έκθεσης του Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών κατά δήλωση της εφόρου του εκεί μουσείου Τζόαν Μέρτενς.
Συνεπώς εκτιμούμε ότι παρόλο το επείγον της υποθέσεως, το θέμα του αρχαιολογικού μουσείου θα πρέπει άμεσα να αντιμετωπιστεί κατά προτεραιότητα με τρόπο που να εξασφαλίζει τα αυτονόητα, την αποφυγή δηλαδή μη αναστρέψιμων επεμβάσεων και κυρίως την ουσιαστική προστασία και ανάδειξη ενός τόσο σημαντικού κτιρίου.
Κύριε Υπουργέ,
επειδή το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων έχει για μεγάλο διάστημα προσπαθήσει να έρθει σε επαφή με τις αρμόδιες διευθύνσεις του Υπουργείου σας για τη συνεργασία πάνω στο καίριο αυτό θέμα, κάτι που όμως δεν έγινε δυνατό, ζητάμε την άμεση παρέμβασή σας ώστε να αποτραπεί μια ανεπανόρθωτη βλάβη στο ιστορικό αυτό μνημείο.
Για το Διοικ. Συμβούλιο
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
Τ. ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Θ. ΠΑΠΠΑΣ