Ανάπλαση του Πεδίου του Άρεως
Α.Π.30588 Αθήνα 20 Ιουνίου 2003
Προς την
Την Υπερνομάρχη Αθηνών - Πειραιώς
κα. Φώφη Γεννηματά.
Μεσογείων 15
11526 ΑΘΗΝΑ
Κοινοποίηση: Αντινομάρχη Αθηνών κα. Μπέη, Πλατεία Θεάτρου 18, Αθήνα
Θέμα: Ανάπλαση του Πεδίου του Άρεως
Σε συνέχεια του εγγράφου μας με Α.Π. 30098, 21-4-2003
και μετά από πληροφόρησή μας ότι αποφασίσατε να προβείτε στην ανάθεση
μελέτης για την ανάπλαση του Πεδίου του Άρεως με τις διαδικασίες του ν.716/77,
θα θέλαμε να σας επισημάνουμε τα εξής:
Προϋπόθεση για την επιτυχή έκβαση οποιασδήποτε παρέμβασης σε δημόσιο χώρο,
και μάλιστα της εμβέλειας του Πεδίου του Άρεως, είναι ν' ακολουθηθούν
κατά τη διαχείριση του έργου από το φορέα ανάθεσης τα απαραίτητα στάδια
μέχρι τον τελικό σχεδιασμό.
Συγκεκριμένα:
· Το στάδιο της ανάλυσης - αναγνώρισης του χώρου ως προς τη σημερινή του κατάσταση και την ιστορική του διαδρομή. Αυτό σημαίνει όχι μόνο αποτύπωση των γεωμετρικών του στοιχείων, αλλά και πλήρης καταγραφή και αξιολόγηση του πρασίνου, των κτιρίων, των χρήσεων, της σχέσης με το άμεσο περιβάλλον, των διαδρομών και των υλικών, καθώς και τις τάσεις που φαίνεται να διαμορφώνονται ως προς τη χρήση του χώρου.
· Το στάδιο της μελέτης σκοπιμότητας του έργου σε συνδυασμό με τα διαθέσιμα κονδύλια και τη βιωσιμότητά του. Από τα συμπεράσματα της ανάλυσης θα προκύψει η αναγκαιότητα ή όχι και ο βαθμός μιας ανάπλασης, που θα προσαρμόσει το χώρο σε τυχόν νέες ανάγκες. Κατά τη γνώμη μας, πάντως, θα πρέπει να εξεταστεί σοβαρά το ενδεχόμενο να αντιμετωπιστούν τα μείζονα προβλήματα από τη μακροχρόνια εγκατάλειψη του Πεδίου του Άρεως με διορθωτικές παρεμβάσεις σωστικού χαρακτήρα άμεσα, χωρίς να μεταβληθεί η δομή και η υπάρχουσα διαμόρφωση.
· Το στάδιο του προσδιορισμού των κατευθύνσεων της μελέτης και η σύνταξη προδιαγραφών. Η αρνητική μέχρι σήμερα εμπειρία από τους δημόσιους ανοικτούς χώρους πρασίνου στην ευρύτερη περιοχή των Αθηνών οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην προχειρότητα με την οποία αντιμετωπίζεται το τόσο σημαντικό αυτό στάδιο από τους αναθέτοντες τις μελέτες. Η διαδικασία αυτή θα πρέπει έγκαιρα να περιλάβει το δημόσιο διάλογο με τους χρήστες, τους εμπλεκόμενους φορείς, τους άμεσα ενδιαφερόμενους και την επιστημονική κοινότητα. Για το συγκεκριμένο χώρο οι επιλογές μιας επέμβασης αφορούν το πράσινο, τα κτίρια, την ιστορικότητα και τις δραστηριότητες που θα λαμβάνουν χώρα. Κριτήριο για τον προσδιορισμό των προτεραιοτήτων οφείλει να είναι η αναβάθμιση και υποστήριξη της φυσικής οντότητας του πάρκου μέσα στην πόλη. Ως εκ τούτου είναι απαραίτητη η διασφάλιση του πρασίνου σε μέγιστη έκταση και όγκο, η κατεδάφιση των αυθαιρέτων κατασκευών, η αξιοποίηση και ανάδειξη των αξιόλογων υπαρχόντων κτισμάτων και η αποφυγή δημιουργίας νέων, ο πολιτιστικός και περιοδικός χαρακτήρας των όποιων εκθέσεων, η ασφάλεια και ποιότητα του υπαίθριου εξοπλισμού, η εξασφάλιση της ευκολίας πρόσβασης και διέλευσης από τις γύρω περιοχές (διατήρηση και ανάδειξη των 15 εισόδων).
· Το στάδιο της ανάθεσης της μελέτης. Πέρα από το σύννομο
της διαδικασίας, ευκταίο είναι να επιτευχθεί η μέγιστη δημοσιότητα και
συναίνεση στο σχεδιασμό, καθώς και η αποτελεσματικότερη και πιο αξιόπιστη
κρίση της λύσης, ιδιαίτερα αν πρόκειται για μεγάλης κλίμακας επεμβάσεις.
Η διενέργεια Πανελλήνιου Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού, διαδικασία που προβλέπεται
από το ν.716/77, μπορεί με σωστή προετοιμασία να διασφαλίσει τα παραπάνω
και προσήκει στη σημαντικότητα ενός δημόσιου χώρου όπως το Πεδίο του Άρεως.
Επίσης θα μπορούσε, αν τελικά επιλεγεί η λύση των περιορισμένων επεμβάσεων,
ο Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός να διενεργηθεί για συγκεκριμένο τμήμα της
αναβάθμισης, π.χ. για όλον τον εξοπλισμό του Πάρκου, γεγονός που θα προσέδιδε
στο χώρο έναν ενιαίο και ιδιαίτερο χαρακτήρα.
Ο ΣΑΔΑΣ - Πανελλήνια Ένωση Αρχιτεκτόνων, ως ο επιστημονικός σύλλογος των
αρχιτεκτόνων της χώρας είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος στα θέματα που άπτονται
της παραγωγής και χρήσης του χώρου. Κρίνουμε ότι η δημόσια αρχιτεκτονική
και η ανάκτηση του δημοσίου χώρου απαιτούν τη συμβολή όλων μας και σε
καμία περίπτωση το δημόσιο αυτό αγαθό δεν θα πρέπει να παράγεται πρόχειρα
και με τις διαδικασίες του κατεπείγοντος, αλλά μέσα από διαδικασίες που
θα τον καταξιώνουν.
Σε αυτή την κατεύθυνση είμαστε στη διάθεσή σας
για κάθε συνεργασία.