Megaprojects υπό αμφισβήτηση είναι το θέμα του Τεύχους 11, λόγω της επικαιρότητας γύρω από το Ελληνικό, το αθηναϊκό παραλιακό μέτωπο και την Πανεπιστημίου. Οι αρθρογράφοι προσεγγίζουν ο καθένας με τον δικό του τρόπο τα έργα που υπόσχονται (ή απειλούν) να μεταμορφώσουν την ελληνική πρωτεύουσα, καθώς και τη μετάβαση από τη δημόσια κυριαρχία του χώρου στην ιδιωτική διαχείρισή του. Η κριτική αναφορά σε διεθνή παραδείγματα θέτει τον προβληματισμό σε ένα ευρύτερο πλαίσιο.

Στο τεύχος 11 γράφουν:

● Β. Παναγιωτοπούλου: Re-questioning. Αναδυόμενες πολιτικές σχεδιασμών για την πόλη

● Κ. Θεοδώρου: Υιοθεσίες δημόσιου χώρου. Τα παρεπόμενα για τον δημόσιο βίο

● Ε. Φιλιπποπούλου: Το παραλιακό μέτωπο της Αθήνας: δημόσιες πολιτικές διαχείρισης του χώρου

● Σ. Πολλάλης: Αειφορική ανάπτυξη του Ελληνικού και το πρόγραμμα Zofnass

● Ε. Πορτάλιου: Η εναλλακτική πρόταση στην εκποίηση και καταστροφή του παράκτιου μέτωπου

● Α. Αυγερινού: Παραλιακό μέτωπο Αττικής: Αξιοποίηση από ποιον και για ποιον; Το παράδειγμα του «Ελληνικού»

● Α. Λούπης: Mega Projects

● Φ. Γεωργακοπούλου: Mega Projects: από παντού στο πουθενά

Σημείωμα της σύνταξης

Η επικαιρότητα γύρω από το Ελληνικό, το αθηναϊκό παραλιακό μέτωπο και την Πανεπιστημίου έφερε στη δημόσια συζήτηση την αμφισβήτηση γύρω από έργα που φιλοδοξούν να μετασχηματίσουν την πόλη. Είναι γεγονός ότι οι πολιτικές, οικονομικές και τεχνολογικές συνθήκες της εποχής ευνοούν τα μεγάλα έργα. Η τεχνολογία έχει κάνει άλματα. Ο παγκόσμιος πληθυσμός επταπλασιάστηκε τα τελευταία 200 χρόνια και ο μισός κατοικεί πλέον σε πόλεις. Στην Αθήνα, το 1839 ζούσαν 15.000 κάτοικοι, 481.000 το 1940, 628.000 το 1961, και σήμερα η ευρύτερη περιοχή πρωτευούσης πλησιάζει τα 4.000.000. Η κλίμακα γιγαντώθηκε, οι αλλαγές ζαλίζουν. Καινούρια προβλήματα, διαφορετικής φύσης από τα παλιά, αναφύονται. Οι επιλογές ή οι προγραμματιζόμενες παρεμβάσεις προσφέρουν άραγε λύσεις ή θα δημιουργήσουν στο μέλλον περισσότερα προβλήματα, είτε καταναλώνοντας βουλιμικά φυσικούς και οικονομικούς πόρους είτε αλλοιώνοντας την πόλη με τεχνητά facelifts;

«Ανάπτυξη» είναι το νέο μάντρα στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης, και αυτήν επαγγέλλονται τέτοιου είδους έργα. Τι είδους ανάπτυξη όμως και για ποιους; Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον, αλλά οι συγγραφείς που φιλοξενούνται στο παρόν τεύχος το προσπαθούν. Προσεγγίζουν ο καθένας με τον δικό του τρόπο τα έργα που υπόσχονται (ή απειλούν) να μεταμορφώσουν την ελληνική πρωτεύουσα, καθώς και τη μετάβαση από τη δημόσια κυριαρχία του χώρου στην ιδιωτική διαχείρισή του. Η κριτική αναφορά σε διεθνή παραδείγματα θέτει τον προβληματισμό σε ευρύτερο πλαίσιο.

Οι αντιδράσεις στα έργα που υπερβαίνουν την κλίμακα του μέσου όρου είναι αναμενόμενες. Από κάποιους αποδίδονται στο λεγόμενο φαινόμενο nimby («not in my back yard»), στην αντίθεση δηλαδή των περιοίκων και όσων βλάπτονται άμεσα. Από την άλλη πλευρά όμως, από την εποχή του βιβλικού Πύργου της Βαβέλ η υπέρβαση των ορίων επισύρει την τιμωρία. Ύβριν αποκαλούσαν οι αρχαίοι Έλληνες την υπέρμετρη ανθρώπινη αλαζονεία, η οποία έφερνε πάντα στις αρχαίες τραγωδίες την καταστροφή.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην  Περιοδική έκδοση “αρχιτέκτονες”, τεύχος 11, Απρίλιος 2014

[gview file=”https://www.sadas-pea.gr/wp-content/uploads/2014/04/architektones_t11.pdf”]

Η περιοδική έκδοση “αρχιτέκτονες” έχουν ως στόχο τον διάλογο της αρχιτεκτονικής με την κοινωνία και εκδίδονται με την επιμέλεια Συντακτικής Επιτροπής. Κυκλοφορούν 10 τεύχη ετησίως, που διανέμονται δωρεάν σε κεντρικά βιβλιοπωλεία και άλλα επιλεγμένα σημεία 10 ελληνικών πόλεων, ή αποστέλλονται ταχυδρομικά κατόπιν συνδρομής.

Oι «αρχιτέκτονες» διανέμονται δωρεάν στα βιβλιοπωλεία: ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΔΑΚΗΣ Αθήνα: Πανεπιστημίου 15, Γλυφάδα: Λαζαράκη 27, Kηφισιά: Λ. Κηφισίας 268, Φιλοθέη: Kαλλιγά 31 ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ Χαλάνδρι: Aν. Παπανδρέου 11 FLORAL Αθήνα: Θεμιστοκλέους 80 IΑΝΟΣ Αθήνα: Σταδίου 24, Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλους 7 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ Αθήνα: Στουρνάρη 35 | Πανεπιστημίου 37, Κηφισιά: Κολοκοτρώνη 10, Βόλος: Δημητριάδος και Κουμουνδούρου ΠΛΕΙΑΔΕΣ Αθήνα: Σπ. Μερκούρη 62 ΠΟΛΙΤΕΙΑ Αθήνα: Ασκληπιού 1-3 ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ Αθήνα: Γραβιάς 3-5, Θεσσαλονίκη: Λ. Νίκης 3. Επίσης, στο ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ Αθήνα: Πειραιώς 138, στο ΕΘΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ Αθήνα: Βασ. Γεωργίου Β´ 17-19, στο Τhe Black Duck Garden Αθήνα: Παπαρρηγοπούλου 5-7, Πλατεία Κλαυθμώνος, και στις Βιβλιοθήκες των αρχιτεκτονικών σχολών ή τμημάτων