14η Biennale, 2014 |”αρχιτέκτονες”

Τρισδιάστατη απεικόνιση της έκθεσης στο ελληνικό περίπετρο, πηγή: Γιάννης Αίσωπος Αρχιτεκτονική

14η Biennale, 2014
Θέμα: Fundamentals (Τα θεμελιώδη)
Διευθυντής: Rem Koolhaas
Διάρκεια: 7.6.2014-23.11.2014
Ελληνική συμμετοχή: Tourism Landscapes: Remaking Greece
(Τοπία τουρισμού: Ανακατασκευάζοντας την Ελλάδα)
Εθνικός επίτροπος: Γιάννης Αίσωπος

Στη φετινή Biennale ο Koolhaas επέλεξε να εστιαστεί στα ουσιώδη στοιχεία της αρχιτεκτονικής σύνθεσης με σύγχρονη αλλά και ιστορική ματιά, αναπτύσσοντας το θέμα σε τρεις εκθεσιακές ενότητες. Στην πρώτη («Absorbing Modernity [«Απορροφώντας τη νεωτερικότητα»] 1914-2014») τα 65 εθνικά περίπτερα θα δείξουν, το καθένα με τον δικό του τρόπο, τη συνάντηση του τοπικού αρχιτεκτονικού ιδιώματος με τη διεθνή γλώσσα του μοντερνισμού. Η δεύτερη («Elements of Architecture» [«Στοιχεία της αρχιτεκτονικής»]) παρουσιάζει 15 στοιχεία: δάπεδο, τοίχος, οροφή, στέγη, πόρτα, παράθυρο, πρόσοψη, εξώστης, διάδρομος, τζάκι, τουαλέτα, σκάλα, κυλιόμενη σκάλα, ανελκυστήρας, ράμπα. Η τρίτη («Monditalia») αφιερώνεται στην Ιταλία.
Η ελληνική συμμετοχή με τίτλο «Tourism Landscapes: Remaking Greece», πραγματεύεται το ρόλο του τουρισμού ως εργαλείου διαρκούς εκμοντερνισμού της χώρας μέσω της κατασκευής δομημένων τοπίων τουρισμού –ξενοδοχεία και θέρετρα, οργανωμένες ακτές, αρχαιολογικοί χώροι, αρχαιολογικά μουσεία, διαμορφώσεις δημοσίων χώρων και τοπία υποδομών–, αλλά και τη συνεχή (ανα)διαμόρφωση της εθνικής ταυτότητας μέσω της επαφής με το «άλλο», το ξένο, το νέο, το παγκόσμιο, που ο τουρισμός –ως μια κατεξοχήν εξωστρεφής δραστηριότητα– προϋποθέτει.
Η έκθεση στο ελληνικό περίπτερο θα χωρίζεται σε δύο τμήματα: το αρχειακό και το τμήμα των νέων έργων. Στο αρχειακό τμήμα θα παρουσιαστεί η αρχιτεκτονική παραγωγή τοπίων τουρισμού τα τελευταία 100 χρόνια, από το 1914 έως σήμερα, δίνοντας έμφαση στη διερεύνηση της σχέσης των κτηρίων με το φυσικό περιβάλλον τους. Ξενοδοχεία, θέρετρα, οργανωμένες ακτές, αρχαιολογικοί χώροι, αρχαιολογικά μουσεία, διαμορφώσεις δημοσίων χώρων και τοπία υποδομών θα τοποθετηθούν, σε μια συνεχή επιφάνεια εικόνων, κατά μήκος των τοίχων του εσωτερικού του περιπτέρου. Τα κτήρια που θα εκτεθούν είναι των αρχιτεκτόνων Δ. Αντωνακάκη, Σ. Αντωνακάκη, Ν. Βαλσαμάκη, Ε. Βουρέκα, Φ. Βώκου, Α. Γεωργιάδη, Κ. Δεκαβάλλα, Κ. Δοξιάδη, Divercity, W. Gropius/TAC, Η. Ζέγγελη, Τ.Χ. Ζενέτου, Mplusm, Κ. Κραντονέλλη, Ά. Κωνσταντινίδη, Νικηφορίδη-Cuomo, Γ. Νικολετόπουλου, R. Piano, Δ. Πικιώνη, Π. Σακελλάριου, Α.Κ. Σαμαρά, Α. Τομπάζη, B. Tschumi, E. Tuttle, Foster & Partners, Δ.A. Φατούρου, 3SK Στυλιανίδης Αρχιτέκτονες.

Θα αποτελείται από τρία υποτμήματα: Φωτογραφίες τοπίων των φωτογράφων Γ. Γερόλυμπου και Π. Κοκκινιά θα τοποθετηθούν στο κατώτερο τμήμα των τοίχων δημιουργώντας ένα «ανάγλυφο». Πάνω σε αυτές τοποθετούνται σχέδια και φωτογραφίες της «αρχιτεκτονικής του τουρισμού», οι οποίες θα διακόπτονται από φωτογραφίες «στοιχείων ταυτότητας», που θα εισάγουν με αυτόν τον τρόπο την ανθρωπολογική διάσταση.
Το τμήμα των νέων έργων θα τοποθετηθεί στο κέντρο του περιπτέρου. Mε μακέτες –που τοποθετούνται πάνω σε ίδιες βάσεις διαφορετικού ύψους και δημιουργούν ένα εσωτερικό, γεωμετρικό «τοπίο νησίδων»– θα παρουσιάσει τις σχεδιαστικές προτάσεις 15 Ελλήνων και ξένων αρχιτεκτόνων/αρχιτεκτονικών γραφείων για μια παραθαλάσσια τουριστική εγκατάσταση. Οι προτάσεις εκπονήθηκαν ειδικά για την έκθεση αυτή. Το χρονικό πλαίσιο είναι η μετά-την-κρίση εποχή, που χαρακτηρίζεται από περιορισμένους πόρους, επιζητεί επανεξέταση προτεραιοτήτων και επανακαθορισμό αξιών, αναθεώρηση της σχέσης με τη φύση και –μέσω πνευματικής ανασυγκρότησης– την επανεκτίμηση του λιγότερου.
Η συνύπαρξη Ελλήνων και ξένων αρχιτεκτόνων στην έκθεση αναφέρεται στην αλληλεπίδραση που ο τουρισμός υποστηρίζει, την αντιπαραβολή της αντίληψής μας για τον εαυτό μας με εκείνη που οι άλλοι, οι ξένοι, έχουν για μας. Οι συμμετέχοντες αρχιτέκτονες/αρχιτεκτονικά γραφεία στο τμήμα των νέων έργων θα είναι οι Α. Αγγελιδάκης (Αθήνα), Tense Architecture Network (Αθήνα), Α. Αντονάς (Αθήνα), A. Βούγια-Π. Ησαΐας-Θ. Ησαΐας (Λονδίνο), Flux Office (Αθήνα), buergerkatsota architects (Αθήνα), Ζ. Κοτιώνης (Βόλος), ksestudio (Νέα Υόρκη), Μπερτάκη-Λουκοπούλου-Πανηγύρης (Αθήνα),
Η. Παπαγεωργίου/SO-IL (Νέα Υόρκη), M. Aires Mateus (Λισαβόνα), C. Diaz Moreno-E. Garcia Grinda (Μαδρίτη), HHF Architects (Βασιλεία), A. Zaera-Polo & M. Llaguno Architecture (Πρίνστον), Neri & Hu (Σανγκάη). Σύμβουλοι της ενότητας αυτής είναι οι Η. Ζέγγελης, Γ. Πανέτσος, Λ. Παπαδόπουλος.