ΑΠΟΦΑΣΗ Δ.Σ. του Δήμου της ΑΘΗΝΑΣ

για ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΕΚΔΟΣΗΣ ΑΔΕΙΩΝ

και εφαρμογή των Β.Δ. 1955 ως προς τα ύψη

Η ΕλΕΜ  εκφράζει την διαφωνία της με την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου της Αθήνας, σύμφωνα με την οποία η ΥΔΟΜ, χωρίς την απαιτούμενη  τεκμηριωμένη και νομικά ισχυρή απόφαση αναστολής, δεν θα εκδίδει οικοδομικές άδειες, σε ότι αφορά στην εφαρμογή των κινήτρων του ΝΟΚ και όχι μόνο.

Η επίκληση της γνωμοδότησης του  νομικού συμβούλου κ. Ν. Αλεβιζάτου:

«Δεν πιστεύω ότι πρέπει οι αρμόδιες υπηρεσίες του δήμου, οι μηχανικοί του Δήμου να κάνουν οτιδήποτε. Πρέπει να σιωπούν. Ούτε άρνηση. Ούτε άδεια. Να σιωπούν» 

προσβάλει υπηρεσίες, υπαλλήλους,  γενικά την δημόσια διοίκηση και περιφρονεί τους μηχανικούς που ασχολούνται με την εφαρμογή της πολεοδομικής νομοθεσίας.

Το συμπέρασμα δε, ότι «στον Δήμο της Αθήνας εφαρμόζονται τα ΒΔ του 1955 ως προς την εφαρμογή των υψών» είναι προφανώς μια νομική άποψη που είναι σε πλήρη αντίθεση με τα επιστημονικά δεδομένα και τις απαιτήσεις της εποχής μας.

 Η ΕλΕΜ  θεωρεί ότι η απόφαση αυτή του ΔΣ του Δήμου της Αθήνας δεν  είναι αποτέλεσμα ενός εμπεριστατωμένου επιστημονικού διαλόγου, θεσμικά κατοχυρωμένου και βασισμένου σε απόψεις και γνώμες ειδικών, ώστε να αποτελεί επιστημονική άποψη.

Αντίθετα είναι αποδοχή μιας «νομικής γνωμοδότησης» που υποστηρίζει, στην καλύτερη των περιπτώσεων, τις θέσεις της αδράνειας  και της στασιμότητας σε βάρος της ουσιαστικής προστασίας του περιβάλλοντος.

Η ΕλΕΜ επιμένει και  θεωρεί ότι οι επιστημονικές τοποθετήσεις σε πολεοδομικά ζητήματα  και οι σχετικές αποφάσεις  οφείλουν να είναι αποτέλεσμα διεπιστημονικής συνεργασίας  και να μην αγνοούν τον μετασχηματισμό των δεδομένων σε συνάρτηση  με τον χρόνο και τις κοινωνικές συνθήκες.

Την ίδια παραίνεση απευθύνουμε και στο ΣΤΕ. Σε κάθε περίπτωση, σεβόμαστε μεν τις αποφάσεις του ΣτΕ θα περιμέναμε όμως, όταν οι αποφάσεις του παράγουν νομολογία με πρόθεση διαμόρφωσης της νομοθεσίας, να είναι σε συνέπεια με επιστημονικά  εξειδικευμένες εκτιμήσεις. Οι έγκριτοι νομικοί που το απαρτίζουν, οφείλουν να μας πείσουν με ολοκληρωμένες τοποθετήσεις, όχι μόνο με «νομικά επιχειρήματα». Ενδεχομένως δε, εφόσον κριθεί απαραίτητο, να αναλάβουν πρωτοβουλίες συμπλήρωσης των συνταγματικών προβλέψεων ή ακόμα και της ίδιας της συγκρότησης του ΣΤΕ.

Αν ο Δήμος της Αθήνας, διαχρονικά και με τις υποδομές που έχει, δεν έχει επικαιροποιήσει τον πολεοδομικό σχεδιασμό  και δεν έχει εκπονήσει μελέτες και προτάσεις  «αστικού σχεδιασμού» οφείλεται σε λόγους  πολιτικού κόστους.

Αν ο Δήμος της Αθήνας ανακαλύπτει σήμερα, 12 χρόνια μετά την ισχύ του ΝΟΚ (Ν.4067/12) και μετά τις, από το 2012 σχετικές προειδοποιήσεις του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ και της ΕλΕΜ , τα προβλήματα της νομοθεσίας που ισχύει, δείχνει είτε προβληματική λειτουργία των υπηρεσιών του ή/και ενόχληση από τη διαμόρφωση των αξιών γης,

Αν ο Δήμος της Αθήνας σιωπά και αδρανεί  για την ζωή των κατοίκων του και την ανάπτυξη της πόλης του, υιοθετώντας, μέχρι να αποφασίσει κάποιο δικαστήριο ή να ολοκληρωθεί μία μελέτη,  «νομικές γνωμοδοτήσεις» χωρίς την υπεύθυνη  υποστήριξη ειδικών επιστημόνων,  αυτό το κάνει για να αποφύγει τις ευθύνες του για την μέχρι σήμερα αδράνειά του και να μεταθέσει το πολιτικό κόστος στο μέλλον.

Πρόσφατες αποφάσεις δικαστηρίων, όχι τελεσίδικες,  υποστηρίζουν ότι οι κανονιστικές διατάξεις των ΒΔ  1955 που αφορούν στην εφαρμογή του ύψους των κτηρίων στην Αθήνα είναι, ή πρέπει να είναι, ισχυρότερες των σημερινών. Άποψη που σε επίπεδο ρομαντισμού δείχνει ισχυρή,  πάγια και δίκαιη. Άποψη, που υπηρετεί και τις απόψεις  των άκριτων υποστηρικτών του παρελθόντος οι οποίοι συχνά αξιολογούν την ορθότητα των διατάξεων και τις πολιτιστικές αξίες με γνώμονα την παλαιότητα.

Οι ελεύθεροι επαγγελματίες μηχανικοί δεν μπορούν  να παραγνωρίσουν  την πραγματικότητα του μετασχηματισμού των πόλεων  και ο ρόλος τους είναι να παρεμβαίνουν για την επιστημονικά ορθή διαδικασία για τον μετασχηματισμό αυτό και για την ενσωμάτωση των νέων τάσεων της αρχιτεκτονικής, της πολεοδομίας και της τεχνολογίας στον πολεοδομικό ιστό.

Από το 1955 μέχρι σήμερα έχουν περάσει περίπου 70 χρόνια.

Το 1955 ο πληθυσμός της Αθήνας ήταν σαφώς μικρότερος, δεν υπήρχε κυκλοφοριακό πρόβλημα, δεν υπήρχε ρύπανση, δεν είχαμε εμφανή τα συμπτώματα της κλιματικής αλλαγής, υπήρχε ασυμπίεστο περιαστικό πράσινο, υπήρχαν άδεια οικοδομικά τετράγωνα μέσα στον αστικό ιστό, αυθαίρετα υπήρχαν μόνον γύρω από τις βιομηχανικές ζώνες.

Με αυτά τα δεδομένα καθορίστηκαν κανονιστικές διατάξεις για την πόλη με τα ΒΔ/1955 ως αναγκαιότητα για την προσαρμογή του πολεοδομικού σχεδιασμού στα δεδομένα του 1955 και τροποποίησαν τις προγενέστερες αυστηρότερες διατάξεις ώστε η πόλη να υποδεχθεί τον, αναγκαίο για τη συγκυρία της εποχής, μεγαλύτερο όγκο δόμησης.

Τα ΒΔ/1955 (όπως και τα προηγούμενα) όμως δεν περιείχαν καμία περιβαλλοντική πρόβλεψη!!

Από το 1955, που θεσπίστηκαν τα διατάγματα αυτά που καθορίζουν τα πολεοδομικά μεγέθη,  ο πληθυσμός της πόλης αυξήθηκε και σταδιακά μέχρι σήμερα, το 2024, άρχισαν να εμφανίζονται έντονα τα περιβαλλοντικά προβλήματα.

Διαχρονικά πάρθηκαν σημαντικές αποφάσεις από την πολιτεία. αποφάσεις που προσπάθησαν να ενσωματώσουν τις εκάστοτε επικρατούσες επιστημονικές θεωρήσεις για  την λύση των προβλημάτων αυτών και κυρίως την προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος.
Τομή υπήρξε το νόμος 1337/83, που προτάσσει τον πολεοδομικό σχεδιασμό και εντάσσει την περιβαλλοντική ενσωμάτωση σε ένα ευρύτερο πλαίσιο.

Στην βάση αυτής της επιστημονικής αντιμετώπισης  έρχονται κανονισμοί (υποχρεωτική στάθμευση, ΚΕΝΑΚ κλπ) και κανονιστικοί νόμοι όπως ο ΓΟΚ 85 και ο ΝΟΚ 12 που προσπαθούν να ορίσουν ένα πλαίσιο αντιμετώπισης των βασικών προβλημάτων του περιβάλλοντος στα πλαίσια της κατασκευαστικής δραστηριότητας.

Έγιναν κρίσιμες επιλογές που ήταν απαίτηση των ειδικών επιστημόνων  όπως:

• Να προστατευτεί το περιαστικό πράσινο και να περιορίζεται η επέκταση του αστικού ιστού.
• Η οικιστική πίεση λόγω αύξησης πληθυσμού , να ενσωματωθεί κατά το δυνατόν στον υφιστάμενο οικιστικό ιστό με ελάχιστες επεκτάσεις σε εκτός σχεδίου περιοχές.
• Η ενσωμάτωση αυτή να γίνει υποχρεωτικά σε ύψος.
• Να μειωθεί η κάλυψη μέσα στον οικιστικό ιστό (από 70-85-100 % σε 60 %) για να μην σφραγίζεται το έδαφος.
• Για περιοχές ειδικής προστασίας, κυρίως πολιτισμικής, να θεσπίζονται ειδικοί όροι (Πλάκα, Ακρόπολη κλπ)
• Να αναγνωρίζεται η αρχιτεκτονική, καλλιτεχνική και πολιτιστική αξία κτιρίων και ιστορικών τόπων και να επιβάλλεται η διατήρησή τους.
• Να επιτρέπεται η ενσωμάτωση της σύγχρονης αρχιτεκτονικής στον πολεοδομικό ιστό.
• Επιβολή μείωσης του ενεργειακού αποτυπώματος των κτηρίων και αναβάθμιση της ποιότητας των κτηρίων στα πλαίσια αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και της προστασίας του περιβάλλοντος.

Δυστυχώς το πολιτικό κόστος δεν επέτρεψε ποτέ να διαμορφωθεί ένα σαφές θεσμικό πλαίσιο, με αποτέλεσμα ένα καθεστώς που αφήνει παράθυρα και άλλης ανάγνωσης  και διαχείρισης (λόγω και της αδυναμίας κωδικοποίησης της νομοθεσίας, της προβληματικής συνεννόησης ΥΠΕΝ – ΥΠΠΟ κλπ ) με συνέπεια  την αυθαίρετη δόμηση, την απώλεια αρχιτεκτονικής ταυτότητας κλπ.

Η ίδια πολιτική αντίληψη αγνόησε τις προειδοποιήσεις του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ για τις προβληματικές διατάξεις του ΝΟΚ, θεώρησε το θέμα  αμιγώς οικονομικό και έψαξε τρόπους υλοποίησης  ακολουθώντας την τακτική των ¨κινήτρων¨ όπως  το αμφιλεγόμενο και προβληματικό  κίνητρο της πριμοδότησης της επιτρεπόμενης δόμησης (αρ. 10 ΝΟΚ κλπ).

Οι παραπάνω διαπιστώσεις δυστυχώς  αγνοήθηκαν κατά τη λήψη της συγκεκριμένης απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου της Αθήνας που παράγει νέους κινδύνους. Οι επιπτώσεις της θα δημιουργήσουν ακόμα μεγαλύτερη σύγχυση με ορατό τον κίνδυνο  να δούμε:

-Κτίρια στο κέντρο της Αθήνας χωρίς καθόλου ακάλυπτο.

-Κτίρια με ελάχιστους ακάλυπτους.

-Κτίρια νοοτροπίας αντιπαροχής.

-Διαμερίσματα τυφλά.

-Ημιυπόγειες κατοικίες και καταστήματα.

-Αποκλεισμό κάθε σύγχρονης αρχιτεκτονικής έκφρασης.

-Ενεργοβόρα κτίρια.

-Μείωση περιαστικού πράσινου

-Μείωση  οικοδομικής δραστηριότητας  και επιπλέον ανεργία.

Η ΕλΕΜ ζητά από το ΔΣ του Δήμου της Αθήνας να αναπροσαρμόσει την απόφασή του και να περιοριστεί στον προσδιορισμό και την αντιμετώπιση των προβληματικών διατάξεων των κινήτρων του ΝΟΚ. Η ΕλΕΜ μέσω των οργάνων που συμμετέχει προτίθεται να συμβάλλει σε όποια προσπάθεια δρομολογηθεί από τον Δήμο της Αθήνας για  να απαιτήσει από την  κυβέρνηση να βρεθούν οι απαραίτητες λύσεις ώστε  να αρθεί το αίσθημα «ανασφάλειας δικαίου» που καταστρέφει την πόλη και την εθνική οικονομία.