Τι είναι το Imagine the City;

Tο Imagine the City είναι ένα σύνολο δράσεων για την αστική αναγέννηση και την ανάδειξη της ταυτότητας των πόλεων με τη συμμετοχή των πολιτών. Σκοπός του είναι να ανοίγει δημιουργικό διάλογο ανάμεσα στους πολίτες, την κοινότητα των μελετητών-δημιουργών, σις επιχειρήσεις και τους τοπικούς φορείς σχετικά με τον σχεδιασμό και τις αποφάσεις των έργων ανάπλασης του ελληνικού αστικού τοπίου.

Το Imagine the City δραστηριοποιείται από το 2009 σε πόλεις τις περιφέρειας και στην Αθήνα και συντονίζεται από μια ανοιχτή ομάδα ατόμων και οργανισμών. Η συνεργασία και οι ρόλοι των μελών καθορίζονται ανάλογα με τις ανάγκες των δράσεων, ενώ η νομική μορφή καθορίζεται ανάλογα με τους συνεργαζόμενους φορείς και τον εκάστοτε συντονιστή δράσης ή έργου.

Τι πρεσβεύουμε;

Δημιουργούμε τον τόπο που θέλουμε να ζούμε – μέσα από νέες διαδικασίες που συμβάλλουν στην αστική αναγέννηση και στην ταυτότητα του τόπου.

Προς αυτή την κατεύθυνση, προκαλούμε διεπιστημονικές και ανοιχτές συνεργίες που επιτρέπουν την ανταλλαγή, τη σύνθεση, την εξέλιξη γνώσεων και δυνατοτήτων και μεγιστοποιούν τα αποτελέσματά τους στην κοινωνία.

Μεθοδεύουμε τη διάχυση της γνώσης, της πληροφορίας, των ιδεών που αναπτύσσονται από επιστήμονες, δημιουργούς και επαγγελματίες για την εικόνα, την εμπειρία και την εξέλιξη των σύγχρονων πόλεων και τόπων αναγνωρίζοντας την αξία που μπορεί να παραχθεί καθώς συνδέονται με ανάγκες και δυνατότητες της κοινωνίας.

Επιχειρούμε τη συμμετοχή των πολιτών (citizens engagement) για να προσεγγίζουμε διεργασίες δημιουργικής και εποικοδομητικής παρέμβασης, κοινωνικού διαλόγου, κοινωνικής συνοχής, σχέσεις διαφάνειας και εμπιστοσύνης.

Εφαρμόζουμε τακτικές συμμετοχικού σχεδιασμού (participatory design) στη λήψη αποφάσεων, στην ανάπτυξη έργων, προγραμμάτων και πολιτικών για να προσεγγίζουμε καινοτομίες, αποτελέσματα αποδεκτά και ωφέλιμα στο ευρύ κοινό. Πρόκειται για διαδικασίες δημιουργικές, συνεργατικές, παραγωγικές, συμμετοχικές, δημοκρατικές.

Τέτοιες διαδικασίες μας επιτρέπουν τον (αυτο)προσδιορισμό της ταυτότητας του τόπου μας, αναδεικνύουν τα μοναδικά συστατικά του, την αυθεντικότητά του, τον αστικό πολιτισμό. Παράλληλα μας επιτρέπουν την (αυτο)διαχείριση αναγκών, ενισχύουν την τοπικότητα και την ίδια στιγμή μας δια-συνδέουν αντάξια με τον κόσμο.

Εκθέσεις «Φαντάσου την πόλη» Τι είναι και τι κάνουν;

Οι εκθέσεις «Φαντάσου την πόλη» ξεκίνησαν να αναπτύσσονται στις ελληνικές πόλεις το 2010 και παρουσιάζουν προτάσεις ανάπλασης του αστικού τοπίου (εργασίες, μελέτες, σχέδια, μακέτες, υλικό έρευνας) της εκάστοτε πόλης ενώ πλαισιώνονται με ένα σύνολο παράλληλων εκδηλώσεων (διαλέξεις, συζητήσεις, εργαστήρια, δρώμενα).

Μέσα από τις εκθέσεις «Φαντάσου την πόλη» οι πολίτες μπορούν να ενημερωθούν, να συζητήσουν, να αντιληφθούν δυνατότητες βελτίωσης της εικόνας και της ποιότητας ζωής της πόλης τους και να οραματιστούν τη μελλοντική της κατάσταση.

Οι προτάσεις ανάπλασης στις πόλεις που αφορούν προκύπτουν από τη συγκέντρωση υλικού που αναπτύσσεται από φοιτητές και ερευνητές στο πλαίσιο των εργασιών τους μέσα στα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας, ακόμα και του εξωτερικού, ή επαγγελματίες σχετικών κλάδων στο πλαίσιο κοινωνικής ευθύνης και προβολής του έργου τους. Πρόκειται για προτάσεις αισθητικής και λειτουργικής αναβάθμισης, πολιτιστικής, τουριστικής, περιβαλλοντολογικής σημασίας, ανάλογα με το πλαίσιο εκπόνησης των εργασιών.

Οι παράλληλες εκδηλώσεις αναπτύσσονται ειδικά για την εκάστοτε πόλη στοχεύοντας στη διάδοση πληροφορίας, νέας γνώσης και αντιλήψεων προς την κοινωνία. Μεθοδεύεται η διάχυση επιστημονικής και επαγγελματικής γνώσης αντικειμένων που πραγματεύονται θέματα αστικής ανάπλασης, ανάπτυξης και αναγέννησης των πόλεων.

Παράλληλα αναδεικνύονται πτυχές της πόλης, τοπικά δεδομένα, θέματα, αφορμές και ανθρώπινο δυναμικό, ενθαρρύνοντας τη συμμετοχή των παιδιών και των νέων στις δυνατότητες μεταμόρφωσης του αστικού τοπίου.

Η διοργάνωση των εκθέσεων «Φαντάσου την πόλη» πραγματοποιείται από τοπικές πρωτοβουλίες με τη συνεργασία της ανοιχτής ομάδας συντονισμού του Imagine the City, η οποία παρέχει εργαλεία, τεχνογνωσία και υποστήριξη, από το δίκτυο όλων των σχετικών πρωτοβουλιών στις ελληνικές πόλεις. Οι τοπικές πρωτοβουλίες μπορούν να είναι άτυπες ομάδες, τοπικοί φορείς και πρωτοβουλίες πολιτών και διαμορφώνουν ένα ανοικτό τοπικό δίκτυο συνεργασίας ατόμων και φορέων της πόλης για τη διοργάνωση της έκθεσης «Φαντάσου την πόλη».

Μέχρι σήμερα έχουν διοργανωθεί εκθέσεις σε πέντε πόλεις –Χαλκίδα 2010 (ImagineTheCity), Αγ. Δημήτριος 2011 (Imagine), Βόλος 2012 (φοιτητές ΠΑΘΕ), Ηράκλειο 2012 (PlanBee), Ρέθυμνο 2013 (Imagineers)– και δρομολογούνται για το τρέχον έτος εκθέσεις στο Μεσολόγγι (Ερωδιοί), τον Πύργο (Architecture for Humanity, Athens), την Ιεράπετρα (Up-όψις), την Κόρινθο (Δίολκοι), την Αίγινα (Aegina Rising) και την Κοζάνη.

Άλλες πρωτοβουλίες που έχουν αναπτυχθεί μέσα από την ομάδα συντονισμού Imagine the City και τον τρόπο δράσης της (δικτύωση, συμμετοχή πολιτών, διάχυση γνώσης)

«Συν-οικία Πιττάκη»

Τον Νοέμβρη του 2012 ενεργοποιήθηκε η «Συν-οικία Πιττάκη» με μια συμμετοχική φωτιστική εγκατάσταση και δημόσιες τοιχογραφίες μετατρέποντας ένα απόμακρο και σκοτεινό σημείο στο κέντρο της πόλης σε οικεία περιοχή. Οι κάτοικοι προσκλήθηκαν να προσφέρουν τα δικά τους φωτιστικά τα οποία με τις κατάλληλες μετατροπές κρεμάστηκαν κατά μήκος του δρόμου.

Η συνοικία διαμορφώνεται καθώς διευρύνουμε τα όρια των δραστηριοτήτων μας, των επιλογών μας και των αντιλήψεών μας. Μέσα από τις διεργασίες στη «Συν-οικία» της οδού Πιττάκη διερευνούμε τη δυναμική της συμμετοχής των πολιτών, της συν-δημιουργίας επεμβάσεων και των συνεργιών πολιτών και φορέων – δημόσιων και ιδιωτικών. Επιδιώκουμε την αλλαγή της κατάστασης και της εικόνας μιας «απόμακρης» περιοχής με την ανάδειξη της μοναδικής της ταυτότητας.

Η «Συν-οικία Πιττάκη» πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την ομάδα εικαστικού φωτισμού BEFORELIGHT, την υποστήριξη του Δήμου Αθηναίων και με την ευγενική χορηγία της Coca-Cola, στο πλαίσιο της καμπάνιας «Πιστεύουμε σε ένα καλύτερο αύριο».

ΙDEA|TOPOS 2012

Τον Μάρτιο του 2012, πραγματοποιήθηκε στον Βόλο το 1ο διεπιστημονικό Πανελλήνιο Συνέδριο Marketing και Branding Τόπου και ένα πρόγραμμα 10 παράλληλων εκδηλώσεων αστικού πολιτισμού ανοιχτών προς τους κατοίκους και επισκέπτες της πόλης.

Η συμμετοχή 400 και πλέον ακαδημαϊκών, συμβούλων, δημιουργών και εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό, και το πρόγραμμα με περισσότερες από 120 εισηγήσεις ανέδειξαν ένα μεγάλο φάσμα θεωρητικού και πρακτικού επιπέδου σχετικά με το marketing και branding τόπου.

Σκοπός του 1ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Marketing και Branding Τόπου ήταν να οριοθετήσει το αντικείμενο και να δημιουργήσει συνθήκες διάλογου αλλά και συνεργασίας μεταξύ επιστημόνων, ειδικευμένων συμβούλων, δημιουργών και εκπροσώπων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα.

Η 1η διοργάνωση IDEA|TOPOS στον Βόλο πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, με την υποστήριξη τοπικών και περιφερειακών φορέων, πλήθος χορηγών και εθελοντών.

Επιπλέον info για τις δράσεις ITC καθώς και το αναλυτικό περιεχόμενο των εκθέσεων «Φαντάσου την πόλη» μπορούν να αναζητηθούν στην ιστοσελίδα: www.imaginethecity.gr

για την Ομάδα Συντονισμού ITC
Κατερίνα Γρηγοροπούλου, Βασίλειος Ντόβρος

Σχόλια/απαντήσεις από άτομα – φορείς – ομάδες διοργάνωσης

Ζητήσαμε από κάποιες ομάδες, φορείς και άτομα που διοργάνωσαν ή συνεργάστηκαν για την πραγματοποίηση των κατά τόπους εκθέσεων «Φαντάσου την πόλη» να μας σχολιάσουν σχετικά με την εμπειρία της διοργάνωσης, την ανταπόκριση της τοπικής κοινωνίας και τα αποτελέσματα / τον αντίκτυπο που έχουν για την εκάστοτε πόλη.

Φαντάσου την πόλη: Βόλος 2012

Διοργάνωση: ομάδα φοιτητών ΤΜΧΠΠΑ και ΤΑΜ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

ΚΑΙ οι πόλεις τελούν υπό διαπραγμάτευση.

Μια αξιόλογη προσπάθεια ανάδειξης της πόλης του Βόλου και προώθησης ιδεών και σκέψεων από τους συμμετέχοντες, για ένα καινούριο αστικό τοπίο.

Μέσα από τη συνεργασία του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Μαγνησίας με την ομάδα του Imagine the City το αποτέλεσμα ήταν μοναδικό για τα μέχρι τότε δεδομένα της πόλης.

Η ανταπόκριση από τους κατοίκους δεν ήταν άμεση, καθότι το εγχείρημα ήταν κάτι νέο και αντιμετωπίστηκε με δυσπιστία, κάτι το οποίο ξεπεράστηκε άμεσα με τη σωστή προώθηση και ανάδειξη της ομάδας Imagine the City που πρωτοστάτησε και του σκοπού που εξυπηρετούσε. Το ενδιαφέρον των συμμετεχόντων ήταν έντονο, και η συνεργασία με τους τοπικούς φορείς για τις παράλληλες δράσεις και την παραχώρηση των κατάλληλων χώρων για την ανάπτυξή τους ήταν πρωτοποριακή.

Οι συνάδελφοι, και σαν ενεργοί μέτοχοι και σαν μελετητές, εναγκάλιασαν ενθουσιωδώς το γεγονός και προσέφεραν τις ιδέες τους, τις γνώσεις τους, το ενόραμά τους για να προτείνουν άμεσες λύσεις για τον Βόλο.

Μια ανάσα, θα έλεγε κάποιος, για την πόλη που παλεύει διαρκώς με το παλαιό και το νέο, με το αστικό και το φυσικό τοπίο, με το κάλλος και την πρακτικότητα, με τον φουτουρισμό και τον ρεαλισμό.

O Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Μαγνησίας χαιρετίζει κάθε προσπάθεια που πραγματοποιείται και μέσα στο 2013 με σκοπό όχι μόνο τη βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος τοπίου αλλά και των ίδιων των πολιτών. Γιατί όλοι θα πρέπει να σκεφτούμε δεύτερη φορά πριν πράξουμε για την πόλη μας…

RETHINK THE CITY – REIMAGINE THE CITY.

Μπρούζγου Μαρία, Αντιπρόεδρος ΣΑΜ

Φαντάσου την πόλη: Ηράκλειο 2012

Διοργάνωση: Plan Bee

Η προσέλευση του κόσμου τόσο στον χώρο της έκθεσης όσο και στις παράλληλες δράσεις είναι γεγονός ότι ήταν σημαντική. Ποιοτικά η ανταπόκριση είναι πιο δύσκολο να αξιολογηθεί. Τα άτομα και οι ομάδες/ φορείς που υποστήριξαν την έκθεση (με παρουσία, εθελοντική εργασία, συμβουλευτικό ρόλο, οικονομική προσφορά) έδρασαν έχοντας κάποιας μορφής αντίληψη ότι η πόλη είναι ένα ιδιαίτερο πολιτισμικό κεφάλαιο και ότι αυτοί έχουν ή μπορεί να έχουν κάποιο ρόλο στη διαχείρισή του. Η αντίληψη αυτή ήταν σαφώς διαφοροποιημένη, σε μερικές περιπτώσεις συγκρουσιακή, και μπορεί να σχετιζόταν, για παράδειγμα, με προσδοκία για μελλοντικές αστικές επενδύσεις ή τη δράση τοπικών δικτύων αλληλέγγυας οικονομίας.

Με την έκθεση και τις παράλληλες δράσεις έγινε προσπάθεια να μεταφράσουμε/συνδέσουμε ευρύτερα πολεοδομικά ζητήματα μέσα από το υφιστάμενο επαγγελματικό δυναμικό της πόλης (πολυαισθητηριακός σχεδιασμός – χορογράφος και εκπαιδεύτρια τυφλών, the commons/p2p urbanism – συνεργατικός χώρος ορτακιά σε συνδυασμό με παράδοση/ ταυτότητα/συμμετοχική πολεοδομία – Αγία Τριάδα). Η κίνηση αυτή βασίστηκε στη συνέργεια διαφόρων ομάδων/ατόμων που δεν είχαν απαραίτητα έρθει σε τέτοιο διάλογο πριν και έδειξε μέσα από την υπέρβαση των μεμονωμένων επαγγελμάτων τη δυνατότητα εναλλακτικών σεναρίων στη διαμόρφωση της πόλης με πρόκριση/έμφαση στη συλλογική διαχείριση και χρήση της.

Πλουμίδη Ελένη, μέλος της ομάδας Plan Bee

Φαντάσου την πόλη: Ρέθυμνο 2012
Διοργάνωση: Imagineers

Η περίπτωση του Ρεθύμνου έχει την ιδιαιτερότητα ότι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει δραστικές αλλαγές στον δημόσιο χώρο της πόλης και οι αναπλάσεις βρίσκονται ακόμα εν εξελίξει. Κάθε φορά που ολοκληρώνονταν τα εκάστοτε στάδια των αναπλάσεων, οι πολίτες διαμόρφωναν απόψεις, αλλά σπάνια διατυπώνονταν αυτές σε δημόσιο διάλογο. Στόχος των Imagineers ήταν να εκτεθούν μελέτες και προβλήματα του δημόσιου χώρου της πόλης και να γίνει εκ των πρότερων γόνιμος διάλογος για όλες τις πλευρές.

Η ανοιχτή πρόσκληση για μελέτες βρήκε μεγάλη ανταπόκριση, με αποτέλεσμα να συγκεντρωθούν σαράντα εννέα έργα : διπλωματικές, φοιτητικές εργασίες, μελέτες μηχανικών – ελεύθερων επαγγελματιών και μελέτες της Τεχνικής Υπηρεσίας που δεν είχαν υλοποιηθεί ακόμα. Ένας μεγάλος αριθμός των μελετών αυτών παρουσιάστηκαν στον κύκλο των διαλέξεων και οι φορείς συμμετείχαν ενεργά στο φόρουμ. Δεκατρείς παράλληλες δράσεις εικαστικού περιεχομένου σχολίασαν έμπρακτα απόψεις για τον δημόσιο χώρο και το πώς ο πολίτης τον αντιλαμβάνεται. Όλες οι παραπάνω εκδηλώσεις συνάντησαν μεγάλη ανταπόκριση από τους πολίτες του Ρεθύμνου, ξεπερνώντας συνολικά τις 2500 επισκέψεις/ συμμετοχές.

Η επαφή των πολιτών με τους μελετητές και τους φορείς βοήθησε στην ευρύτερη και πιο ουσιαστική ενημέρωσή τους για το τι μέλλει γενέσθαι στον δημόσιο χώρο του Ρεθύμνου, και η έκθεση των διπλωματικών και φοιτητικών εργασιών προώθησε τη φαντασία όλων πέρα από οικονομικούς και τεχνικούς περιορισμούς δίνοντας εναλλακτικές απόψεις σε συγκεκριμένα προβλήματα της πόλης. Τα σχέδια του Δήμου συνεχίζονται και η πρόσκληση για συμμετοχή στις δημόσιες διαβουλεύσεις έγινε ξεκάθαρο ότι είναι ανοιχτή προς όλους.

Χρυσοκόνα Μαύρου, μέλος της ομάδας Imagineers

Φαντάσου την πόλη: Μεσολόγγι 2013

Διοργάνωση: Ερωδιοί

Στο Μεσολόγγι η έκθεση «Φαντάσου την πόλη: Μεσολόγγι 2013» θα λάβει χώρα από 22 Απριλίου έως 1 Μαΐου. Στόχος των Ερωδιών, της ομάδας διοργάνωσης του εγχειρήματος, ήταν να εμπλακεί από την αρχή ΟΛΗ η πόλη. Να γνωριστούν οι ενεργές ομάδες μεταξύ τους, να κάνουν κοινές δράσεις και μέσα από τη συνέργεια να ενεργοποιηθεί το φαντασιακό των πολιτών ώστε να αναδειχθεί η ταυτότητα της πόλης από τους ίδιους τους πολίτες. Οι φορείς της πόλης (Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Ι.Π. Μεσολογγίου, Εμπορικός Σύλλογος, Ραδιοφωνικός Σταθμός, Κινηματογραφική Λέσχη, ΤΕΕ Αιτωλοακαρνανίας, ΤΕΙ Μεσολογγίου) αγκάλιασαν το εγχείρημα σε επίπεδο συνεργασίας και συμπαράστασης, ενώ η πλειοψηφία των ενεργών ομάδων θα συμμετέχει στην παράλληλη Έκθεση Πολιτών, εκθέτοντας ιδέες για την πόλη. Ενδιαφέρον μεγάλο υπήρξε από το Πανεπιστήμιο Πατρών και το Τμήμα Αρχιτεκτόνων, το οποίο σε συνεργασία με τους Ερωδιούς διοργάνωσε Φοιτητικό Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό, καθώς επίσης και από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το οποίο θα βρεθεί τις ημέρες της έκθεσης στο Μεσολόγγι για να σχεδιάσει για αυτό.

Μεγάλη ανταπόκριση έχει επίσης η δράση Συμμετοχικό Ραδιόφωνο. Κάθε Κυριακή οι Ερωδιοί, με την εκπομπή «Η πόλη αλλιώς», δίνουν βήμα στον πολίτη για να ακουστεί η φωνή του. Η συμμετοχή των πολιτών είναι ικανοποιητική. Βέβαια, πολλοί κάτοικοι ακόμα αναρωτιούνται τι είναι αυτό το «Φαντάσου την πόλη», αφού θέλουν πρώτα να δουν για να πιστέψουν, ενώ η συμμετοχή των γηγενών μηχανικών και αρχιτεκτόνων δεν είναι η αναμενόμενη.

Αντίκτυπος: Η πόλη βρίσκεται σε δημιουργικό αναβρασμό, σε μια ιδεοθύελλα. Κάθε μέρα μια νέα ιδέα ξεπροβάλλει και προκαλεί συζητήσεις αλλά και σχεδιασμούς. Η αναζήτηση γύρω από το τι θέλουμε σαν πολίτες από την πόλη μας, πώς τη φανταζόμαστε, τι μας αρέσει και τι όχι έχει εισχωρήσει για τα καλά σε κάθε σπίτι, κάθε παρέα, κάθε φορέα και ομάδα πολιτών.

Ερωδιοί, https://www.facebook.com/imagine.messolonghi

Περισσότερες πληροφορίες για τις εκθέσεις-δράσεις που ακολουθούν:
Πύργος 16-25 Μαΐου και φοιτητικό εργαστήριο 20-25 Μαΐου
Διοργάνωση: Architecture for Humanity, Athens
http://imaginepyrgos.wordpress.com

Κόρινθος 10-16 Ιουνίου
Διοργάνωση: Δίολκοι
http://imaginekorinthos.blogspot.gr

Ιεράπετρα 22-30 Ιουνίου
Διοργάνωση: Up-όψις
http://www.facebook.com/imagine.the.city.ierapetra2013

Αίγινα: αρχές Ιουλίου
Διοργάνωση: Αegina rising
http://www.facebook.com/imagine.aegina

Κοζάνη: Οκτώβριος

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην  Περιοδική έκδοση, τεύχος 01, Απρίλιος 2013