Ημερολόγιο Ομoνοίας*
γράφει η Κωνσταντίνα Θεοδώρου
Η performance στο Εμπρός είναι μια πρώτη σύνθεση κειμένων και βίντεο γύρω από την πλατεία Ομονοίας, που αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης έρευνας και καταγραφής η οποία έχει ξεκινήσει από τον Νοέμβριο του 2012. Με προσωρινή έδρα ένα πρώην δικηγορικό γραφείο, στον χώρο του Rooms to Art, ένα τετράγωνο από την Ομόνοια, έχει προκύψει μια συλλογή από σημειώσεις, φωτογραφίες, βίντεο, ιστορικό υλικό, χάρτες και σχέδια, μαρτυρίες των ανθρώπων της πλατείας, παρατηρήσεις αρχιτεκτονικές και βιωματικές. Το πρωτογενές αυτό υλικό οργανώνεται με διαφόρους τρόπους· με τη μορφή μιας video-performance όπως έγινε στο Eμπρός, ενός μπλογκ υπό τον τίτλο Ημερολόγιο Ομονοίας, ενός τετραδίου-βιβλίου, ενώ υπάρχει η πρόθεση να λάβει και μεγαλύτερες διαστάσεις με τη μορφή μιας performance στην ίδια την πλατεία.
Η λέξη Ημερολόγιο αποδίδει σε σημαντικό βαθμό τη φύση αυτής της έρευνας, που είναι πρωτίστως βιωματική. Είναι μια απόπειρα να μιλήσει κανείς για τον χώρο με τρόπο συνθετικό – όχι από την πλευρά της ιστορίας, όχι από την πλευρά της αρχιτεκτονικής, της εικόνας ή της ποίησης ανεξάρτητα. Μέσα στα σχέδια αντανακλάται η ιστορία, μέσα στα ποιήματα το σχέδιο της Ομονοίας.
Ειδικά για την πλατεία Ομονοίας, η ποικιλία και η διαπλοκή των δυνατών αναγνώσεων είναι πολύ μεγάλη, κι είναι αυτές όλες μαζί που φτιάχνουν τον μύθο της Ομόνοιας. Η Ομόνοια έλκει τις ιστορίες. Δεν έχει μόνο έναν πολύ ισχυρό συμβολισμό για την Αθήνα, μα και για τη χώρα, κι ένα φαντασιακό απόθεμα ανεξάντλητο. Η Ομόνοια θα είναι πάντα ανοιχτή στο όνειρο και στην επιθυμία, στη συλλογική φαντασίωση, γιατί ποτέ δεν θα ολοκληρωθεί. Το αρχικό σχέδιο ανατράπηκε διά παντός, η εύθραυστη γεωμετρική ισορροπία του δεν μπορεί να ξαναβρεθεί. Το πρόβλημα της πλατείας που ήταν πάντα τετράγωνη, αλλά στη συλλογική μνήμη και στη σωματική εμπειρία είναι πάντα κυκλική, είναι τόσο αδύνατο όσο κι ο τετραγωνισμός του κύκλου.
Ακόμη και τώρα που η Ομόνοια ζει τη μεγαλύτερη έκπτωση του μύθου της, διατηρεί μια δυναμική, επιφυλάσσει μια δυνατότητα. Η Ομόνοια που ξεκίνησε με τα πιο λαμπρά οράματα, ως πλατεία των ανακτόρων, η Ομόνοια παρ’ ολίγον Ναός του Σωτήρος, η Ομόνοια των καφενείων της Belle Époque, των λογοτεχνικών καφενείων, των ποιητών, των παράνομων ερώτων, του αντρικού έρωτα, το βαπτιστήριο των εσωτερικών μεταναστών, ακόμη και η κακόφημη Ομόνοια, της εγκληματικότητας, είναι παρελθόν τους τελευταίους μήνες και με τις καθημερινές αστυνομικές περιπολίες.
Η Ομόνοια τώρα, αρχές του 2013, δεν είναι τίποτα παρά μόνο τσιμέντα και δυνατότητα.
Ο κύκλος της Ομόνοιας είναι ασφαλής, είναι λαμπερός, είναι ένα κουβάρι δυνατοτήτων. Δεν είχα κάτσει ποτέ πριν στο κέντρο της πλατείας Ομονοίας. Αν σταθείς όμως στο κέντρο, τότε νιώθεις όλους τους δρόμους να ξετυλίγονται γύρω σαν ένα κουβάρι δυνατοτήτων. Οι δρόμοι ο καθένας με διαφορετική προοπτική, ανοιχτή μέχρι το τέλος, οι δρόμοι είναι υποσχέσεις. Αν έφτανες νύχτα στην Ομόνοια και δεν ήξερες τίποτε πέρα απ’ αυτή, μπορούσες να πιστέψεις ότι εδώ αρχίζει ο κόσμος. Το κυκλικό σχήμα μας είλκυε όλους. Οι άπειρες δυνατότητες γύριζαν γύρω απ’ την πλατεία. Καταδικασμένες να γυροφέρνουν χωρίς να δύνανται ν’ αποφασίσουν.
Απόσπασμα από την παρουσίαση του «Ημερολογίου Ομονοίας» στο θέατρο Εμπρός, 06/02/2013 στα πλαίσια του δεκαήμερου φεστιβάλ «Where are we now» που οργάνωσε η ομάδα Κολεκτίβα Ομόνοια
(*) http://omoniadiary.wordpress.com/
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην Περιοδική έκδοση, τεύχος 01, Απρίλιος 2013